Adam Bruno Wikszemski

Adam Bruno Wikszemski (ur. 6 października^?/18 października 1847 w Nieświeżu, zm. 10 lutego 1890 w Berlinie) – polski lekarz, anatom, pionier zapisu fonograficznego.

Szybkie fakty Data i miejsce urodzenia, Data i miejsce śmierci ...

Był synem Franciszka (zm. 1883 w Dorpacie) i bratankiem Stanisława (1807–1875), wileńskich lekarzy. Szlachecka rodzina Wikszemskich pieczętowała się herbem Jelita. Dziadek Adama, Gabriel, miał majątek w Baranówce w powiecie żytomierskim^[1]. Adam Wikszemski ukończył gimnazjum w Witebsku w 1865 (według innych źródeł w Wilnie^[2]^[3]) i rozpoczął studia na Uniwersytecie w Dorpacie, najpierw na wydziale chemicznym, potem na wydziale medycznym. Podczas studiów należał do Konwentu Polonia^[4]. Dyplom doktora nauk medycznych otrzymał w 1875 na podstawie dysertacji o właściwościach szaleju^[5]. Następnie został nadetatowym prosektorem Instytutu Anatomicznego i asystentem Ludwiga Stiedy. Prosektorem był od 1887 do 1889. Po odejściu Stiedy z Dorpatu do Królewca wykładał anatomię do czasu objęcia katedry przez Augusta Raubera^[6]. Podczas wojny rosyjsko-tureckiej w zastępstwie Ernsta Bergmanna prowadził klinikę chirurgiczną. Równolegle prowadził własną praktykę lekarską^[7]. Miał rangę radcy kolegialnego^[7]. Był członkiem Dorpater Naturforscher Gesellschaft^[8]. Z powodu polityki uczelni, wymuszonej przez władze carskie, nie otrzymał docentury, mimo protekcji profesora Stiedy. W swoich wspomnieniach pisał o tym Benedykt Dybowski^[9]:

Co do Dorpatu samego, to prof. Bidder, Flor i Schwarz oświadczyli mi, gdym był u nich w Dorpacie, że uniwersytet nie przedstawi od siebie żadnego Polaka na docenta, ustabilizowanego w uniwersytecie, gdyż nadeszło poufne zawiadomienie z ministerium, że żadne takie przedstawienie nie będzie zatwierdzone. Tak np. prof. Stieda przedstawił był swego asystenta dr Wikszemskiego na prosektora stabilizowanego i docenta anatomii, lecz wydział medycyny nie uwzględnił tego przedstawienia, nie chcąc iść wbrew życzeniom ministerium oświaty.

Wikszemski 6 listopada 1889 opatentował w berlińskim urzędzie patentowym wynalazek „urządzenia do fonograficznej rejestracji drgań dźwiękowych”. Urządzenie składało się z walca pozostającego w ruchu obrotowym, nawijającego papier światłoczuły, i systemu zwierciadeł, odbijających promienie świetlne na powierzchnię obudowy, w której zamknięty jest walec. Jedno z lusterek połączone było z membraną, drgającą pod wpływem fal dźwiękowych, co można było zarejestrować na papierze światłoczułym w formie wykresu. Wynalazek został uznany za pionierski w pracy Parfientiewa^[10], poświęcono mu też artykuł w Przeglądzie Fonograficznym^[11]. Według autorów tych prac urządzenie zaprojektowane przez Wikszemskiego umożliwiało jednostronny poprzeczny zapis dźwiękowy, do którego odczytu niezbędny był już jednak wynalazek fotokomórki^[11].

O „bladym, chorowitym” polskim docencie Wikszemskim w swoich wspomnieniach pisał Mykoła Wasylenko^[12]. 21 listopada 1889 Wikszemski złożył rezygnację, pisząc, że choruje na zapalenie miedniczek nerkowych i wymaga operacji^[13]. Zmarł trzy miesiące później w Berlinie, dokąd wyjechał na leczenie. Pogrzeb zorganizował profesor Bergmann^[14]. O śmierci powiadomiły petersburski Kraj^[15] i prasa medyczna: Gazeta Lekarska^[16], Medycyna^[17] oraz Przegląd Lekarski^[18].

Adam Bruno Wikszemski

Życiorys

Prace

Przypisy

Wikiwand - on