Adolf Bertram

Adolf Bertram (ur. 14 marca 1859 w Hildesheim, zm. 6 lipca 1945 na zamku Jánský Vrch w Javorníku) – niemiecki duchowny rzymskokatolicki, biskup diecezjalny Hildesheim w latach 1906–1914, biskup diecezjalny wrocławski w latach 1914–1945, kardynał prezbiter od 1919 (in pectore od 1916), przewodniczący Fuldajskiej Konferencji Episkopatu w latach 1920–1945.

Szybkie fakty Kraj działania, Data i miejsce urodzenia ...

Szybkie fakty Data konsekracji, Konsekrator ...

Studiował w seminarium w Hildesheimie, na niemieckich uniwersytetach w Würzburgu i Monachium oraz na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie; święcenia kapłańskie przyjął 31 lipca 1881 w Hildesheimie. Pracował m.in. jako kapelan kolegium niemieckiego S. Maria dell’Anima w Rzymie. W 1884 powrócił do Hildesheim, gdzie zajmował się duszpasterstwem; w 1905 został wikariuszem generalnym, rok później wikariuszem kapitulnym. Kapituła wybrała go na biskupa Hildesheim 26 kwietnia 1906; uzyskał zatwierdzenie papieża Piusa X 12 czerwca i przyjął sakrę biskupią 15 sierpnia 1906 we Wrocławiu z rąk kardynała Georga Koppa (biskupa Wrocławia).

Po śmierci kardynała Koppa został przeniesiony 8 września 1914 na stolicę biskupią wrocławską; rządy w nowej diecezji objął 28 października 1914. W 1916 został mianowany członkiem pruskiej Izby Panów. Benedykt XV mianował go 4 grudnia 1916 kardynałem, zachowując jednak jego nazwisko in pectore; nominacja została ogłoszona 5 grudnia 1919, z nadaniem tytułu prezbiterskiego Sant’Agnese fuori le mura. 13 sierpnia 1930 rządzona przez Bertrama diecezja została podniesiona do rangi arcybiskupstwa, a on sam do godności pierwszego arcybiskupa metropolity wrocławskiego.

Po śmierci kardynała Felixa von Hartmanna Bertram, będąc najstarszym biskupem w episkopacie, został przewodniczącym niemieckiej konferencji biskupów mającej swoją siedzibę w Fuldzie i funkcję tę sprawował przez 25 lat – do swojej śmierci w 1945^[1].

Miał opinię zwierzchnika diecezji zatroskanego o rozwój życia religijnego, wspierał działalność diecezjalnych Caritasu i Akcji Katolickiej, sprzyjał rozwojowi kultury. Po dojściu do władzy Hitlera wielokrotnie protestował przeciwko naruszaniu praw Kościoła. Interweniował w sprawie rekwizycji dóbr kościelnych i zamykaniu organizacji religijnych. Dwukrotnie brał udział w konklawe (1922, 1939). W 1922 z części diecezji wrocławskiej utworzono Administrację Apostolską na Górnym Śląsku; od 1925 – diecezja katowicka.

Swoją troską duszpasterską otaczał mniejszości narodowe zabiegając, by w kościołach używano w śpiewach i kazaniach języka narodowego^[2]. Z drugiej strony, w 1934 zakazał studentom teologii – Polakom będącym obywatelami niemieckimi przynależności do legalnych polskich organizacji w Niemczech^[3]. Po wybuchu II wojny światowej wielokrotnie interweniował w sprawie praw polskich robotników przymusowych, protestował przeciwko próbom wprowadzenia przez władze Rzeszy rozdziału narodowościowego w kościołach oraz przeciwko zakazom sprawowania duszpasterstwa w języku narodowym. Między innymi przypominał swoim księżom, że żaden kapłan nie może odmówić spowiedzi penitentowi wyznającemu swe grzechy w języku polskim^[4].

Jak wynika z listu pasterskiego wydanego w 1914 z okazji objęcia diecezji wrocławskiej, kardynał Bertram uważał, że władza świecka, podobnie jak biskupia, pochodzi od Boga. Obie władze, każda w swojej dziedzinie, powinny bezwzględnie ze sobą współpracować. Wyrazem tego może być list pasterski skierowany w czerwcu 1922 roku do diecezjan mieszkających na terenie Górnego Śląska, które zostały przejęte przez władze polskie, w którym kardynał napominał swoich diecezjan, by podporządkowali się nowym władzom.

W okresie nazistowskim kardynał corocznie składał życzenia urodzinowe Adolfowi Hitlerowi^[5]. Początkowo wysyłał je w imieniu episkopatu niemieckiego, którego był przewodniczącym. W 1940 napisał w nich o niezrównanych sukcesach ostatnich lat, co wywołało protest biskupa Konrada von Preysinga. Od tej pory wysyłał życzenia wyłącznie we własnym imieniu^[6]. W maju 1945 wezwał proboszczów swojej diecezji do odprawienia mszy żałobnych za wodza Adolfa Hitlera^[7].

Jego działania wobec władz Rzeszy, nazwane ze względu na dużą liczbę wysyłanych przez niego petycji „polityką podań” (Eingabenpolitik), były w dużej mierze spowodowane jego wcześniejszymi doświadczeniami z okresu kulturkampfu, kiedy to taka metoda działania połączona z aktywnością pastoralną przyniosła spodziewane efekty^[8].

Zmarł w letniej rezydencji biskupiej w zamku Jánský Vrch(inne języki) w Javorníku; został pochowany na cmentarzu w Javorníku w grobie biskupa Josepha zu Hohenlohe. W dniu 9 października 1991 r. doczesne szczątki zostały przewiezione do stolicy Dolnego Śląska i po uroczystym nabożeństwie żałobnym spoczęły w podziemiach katedry wrocławskiej^[9]. Dopiero w 1972 jego pełnoprawnym następcą (metropolitą wrocławskim) został Bolesław Kominek (wcześniej zarządzał on archidiecezją jako delegat prymasa Polski i administrator apostolski).

Życiorys

Publikacje

Przypisy

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Wikiwand - on