Pieczarka szarołuskowa

Pieczarka szarołuskowa (Agaricus moelleri (F.H. Møller & Jul. Schäff.) Hlaváček) – gatunek grzybów z rodziny pieczarkowatych (Agaricaceae)^[1].

Pieczarka szarołuskowa

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	pieczarkowate
Rodzaj	pieczarka
Gatunek	pieczarka szarołuskowa
Nazwa systematyczna
Agaricus moelleri (F.H. Møller & Jul. Schäff.) Hlaváček Nov. sist. Niz. Rast. 13: 77 (1976)

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Agaricus, Agaricaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozowali w 1938 r. F.H. Møller i Julius Schäffer nadając mu nazwę Psaliota lanipes. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1949 r. Jiří Hlaváček^[1].

Ma około 20 synonimów. Niektóre z nich:

• Agaricus meleagris (Jul. Schäff.) Imbach 1946
• Agaricus moelleri var. terricolor (F.H. Møller) P. Roux & Guy García 2006
• Agaricus praeclaresquamosus var. macrosporus Aparici & Mahiques 1996
• Agaricus praeclaresquamosus var. meleagris (Jul. Schäff.) E. Horak
• Agaricus praeclaresquamosus var. obscuratus (Maire) Quadr. & Lunghini 1990^[2].

Polską nazwę zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.^[3]

Morfologia

Kapelusz

Mięsisty, o średnicy 5–12 cm, początkowo półkulisty, później płaski. Powierzchnia w stanie suchym biała, pokryta szarobrązowawymi włóknami i łuseczkami, zwłaszcza na środku, podczas deszczowej pogody różowawa^[4]. Po uszkodzeniu zmienia kolor na żółty (zwłaszcza na brzegu kapelusza)^[5].

Blaszki

Cienkie, gęste, wolne. Tylko u bardzo młodych okazów białe, szybko stają się blado szaroróżowe, potem brązowe^[4].

Trzon

O wysokości 5–16 cm i grubości 1–1,5 cm, cylindryczny, u podstawy rozszerzony, ale bez bulwy^[4]. Posiada trwały pierścień, po uszkodzeniu żółknący. Powierzchnia trzonu biała, jedwabista^[5].

Miąższ

Miąższ białawy, bez wyraźnego smaku. Zapach słaby, czasami jest to zapach fenolu^[4].

Wysyp zarodników

Ciemnobrązowy. Zarodniki szeroko eliptyczne, gładkie, o rozmiarach 5–7 × 3,5–5 µm^[4].

Gatunki podobne

Niemal identyczna jest pieczarka płaska (Agaricus placomyces). Pieczarka szarołuskowa odróżnia się od niej powstawaniem żółtawych lub brązowych kropel wydzieliny na osłonie blaszek i pierścieniu. Krople te mogą wyschnąć, pozostają po nich jednak brązowawe plamy^[4]. Pieczarka karbolowa (Agaricus xanthodermus) również żółknie po uszkodzeniu, ale brak jej ciemnych łusek na kapeluszu i ma większe zarodniki. Podobna pieczarka łąkowa (Agaricus campestris) nie żółknie po uszkodzeniu^[5].

Występowanie i siedlisko

Pieczarka szarołuskowa znana jest tylko w Europie, Ameryce Północnej i na Wyspach Kanaryjskich^[6]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. podano tylko 2 stanowiska. Dokładniejsze rozprzestrzenienie w Polsce nie jest znane^[3].

Naziemne grzyby saprotroficzne rosnące w parkach, ogrodach, liściastych lasach^[4].

Znaczenie

Grzyb trujący, powoduje (chociaż nie u wszystkich ludzi) silne zaburzenia w trawieniu, połączone z mdłościami i wymiotami oraz biegunką^[7][8]. Pieczarki trujące od pieczarek jadalnych odróżniają się nieprzyjemnym zapachem. Zasada ta dotyczy jednak tylko pieczarek, wielu innych grzybów trujących nie da się odróżnić po zapachu.