Pieczarka winnoczerwona

Pieczarka winnoczerwona (Agaricus semotus Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny pieczarkowatych (Agaricaceae)^[1].

Pieczarka winnoczerwona

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	pieczarkowate
Rodzaj	pieczarka
Gatunek	pieczarka winnoczerwona
Nazwa systematyczna
Agaricus semotus Fr. Monogr. Hymenomyc. Suec. (Upsaliae) 2(2): 347 (1863)

Początkowo blaszki są białe

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Agaricus, Agaricaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy opisał go w 1863 r. Elias Fries i nadana przez niego nazwa naukowa jest aktualna^[1]. Synonimy naukowe:

• Agaricus semotus Fr. 1863 var. semotus
• Fungus semotus (Fr.) Kuntze 1898
• Pratella semota (Fr.) Gillet 1884
• Psalliota semota (Fr.) Ricken 1915^[2].

Polską nazwę zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten ma też inne nazwy: pieczarka odmienna, pieczarka fioletowożółta^[3].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 2–5 cm, u młodych okazów półkulisty, później łukowaty, w końcu rozpostarty. Brzeg długo pozostaje podwinięty. Powierzchnia początkowo gładka, później delikatnie łuskowato-włóknista. Barwa biała, u młodych owocników pokryta różowofioletowymi lub winnoczerwonymi łuseczkami, które później stają się jaśniejsze – ochrowożółte^[4]. Kapelusz nigdy nie jest całkiem płaski, czasem ma kremową, lekko żółknącą barwę^[5].

Blaszki

Wolne, początkowo białe, ale szybko zmieniające barwę na różową, później siworóżową, na końcu purpurowobrązową^[4]. Wolne, szerokie, o gładkich ostrzach, u młodych okazów jasnoróżowe, potem ciemnoróżowe, w końcu purpurowobrązowe^[4].

Trzon

Wysokość 4–6 cm, grubość 0,5–0,8 cm, walcowaty, początkowo pełny, później pusty. Łatwo wyłamujący się. Posiada nietrwały pierścień, powyżej którego jest gładki. Powierzchnia barwy białej lub różowofioletowej. W starszych owocnikach od podstawy żółknie, również po ugnieceniu zmienia kolor na żółty^[4].

Miąższ

Biały, po ugnieceniu żółknący. Smak i zapach słaby, anyżkowo-migdałowy.

Wysyp zarodników

Brązowy: Zarodniki eliptyczne, gładkie, nieamyloidalne, o rozmiarach 4,5–5,5 × 3–3,5 μm. podstawki 4–zarodnikowe, cystydy duże, cienkościenne^[6].

Gatunki podobne

W Polsce występuje kilka gatunków małych pieczarek. Wśród nich jest pieczarka malutka (Agaricus comtulus), która ma żółtawy lub ochrowobrązowy odcień i pieczarka liliowoczerwonawa (Agaricus porphyrizon), która ma kapelusz purpurowy^[4].

Występowanie i siedlisko

Występuje w Ameryce Północnej, Europie, Azji, Australii i Nowej Zelandii^[7]. W Polsce jej rozprzestrzenienie i częstość występowania nie są znane. W piśmiennictwie naukowym do 2003 r. podano ponad 10 jej stanowisk^[3].

Naziemne grzyby saprotroficzne rosnące w różnego typu lasach, na niżu i w niższych partiach gór, głównie na glebach gliniastych, o odczynie obojętnym lub zasadowym. Owocniki wytwarza od lipca do września^[4].

Znaczenie

Grzyb jadalny, zazwyczaj jednak przez grzybiarzy nie jest zbierany ze względu na małe rozmiary, którymi różni się od standardowych pieczarek^[5].