Al-Azhar

Uniwersytet Al-Azhar (arab. ‏جامعة الأزهر‎, Dżāmiʻat al-Azhar) – teologiczna uczelnia muzułmańska w Kairze. Uniwersytet określany jest mianem „najbardziej renomowanej instytucji oświaty islamu sunnickiego”^[1].

Uniwersytet Al-Azhar

‏جامعة الأزهر‎

Al-Azhar University

Data założenia	nieznana, medresa 970-972, status uniwersytetu 1961
Typ	uczelnia niepubliczna (do 1961), uczelnia publiczna (od 1961)
Państwo	Egipt
Adres	Kair
Położenie na mapie Egiptu Uniwersytet Al-Azhar
30°02′45″N 31°15′45″E
Strona internetowa

Historia

Uniwersytet przy meczecie Al-Azhar jest jedną z najsłynniejszych uczelni w świecie muzułmańskim. Fatymidzki kalif Al-Mu’izz rozkazał wielkorządcy Dżawarowi zbudować pierwszy meczet w Kairze, który oprócz funkcji miejsca modlitwy, miał także pełnić rolę centrum prozelityzmu na ismailizm^[2]. Budowa została rozpoczęta 4 kwietnia 970 roku i trwała do 22 czerwca 972 roku^[3]. Fatymidzi najprawdopodobniej ku czci Fatimy, córki proroka Mahometa, nadali mu nazwę Al-Azhar. Krótko po wybudowaniu meczetu, otwarto przy nim medresę. Już wtedy szkoła posiadała wydziały prawa muzułmańskiego, nauk prawnych, języka arabskiego, astronomii, filozofii muzułmańskiej czy logiki^[4]. Po upadku kalifatu Fatymidów w 1171, z nastaniem dynastii Ajjubidów, uczelnia została oddana sunnitom, którzy zmienili jej profil nauczania na tożsamy. Saladyn rozkazał zniszczyć bezpowrotnie ponad sto tysięcy książek, manuskryptów i prac zgromadzonych w czterdziestu pokojach^[5]. W XIX wieku ściśle teologiczny program nauczania uczelni został zliberalizowany pod wpływem nacisków ze strony takich reformatorów jak Dżamal ad-Din al-Afghani i Muhammad Abduh^[6]. Po rewolucji w 1952 roku, w 1961 doszło do oddzielenia medresy przy meczecie, oficjalnie podnosząc ją do rangi państwowego uniwersytetu^[7][8]. Program nauczania został poddany częściowej sekularyzacji; dodano wydziały medycyny, inżynierii i ekonomii, co stanowiło dalszy etap modernizacji edukacji w regionie rozpoczęty za panowania francuskiego i brytyjskiego^[9][10]. Obecnie w uczelni mogą studiować kobiety, a studenci mają do wyboru wiele różnorodnych przedmiotów, od nauk ścisłych po współczesne języki zachodnie.

Profil

Na gruncie teologicznym, władze uniwersytetu uznają cztery sunnickie szkoły prawa muzułmańskiego (wliczając bractwa sufickie)^[11], mając zarazem stosunek antagonistyczny wobec fundamentalistycznych ruchów reformatorskich takich jak wahhabizm i salafizm^[12]. Podczas konferencji uczonych sunnickich zorganizowanej we wrześniu 2016 roku w Groznym, wielki szejk Al-Azharu Ahmed al-Tajeb ogłosił wspólną fatwę, iż „salafici nie są częścią islamu sunnickiego”^[13]. W przeszłości uczeni al-Azhar określali wahhabizm mianem „wiary szatańskiej”^[14][15]. W opinii amerykańskiego think tanku Carnegie Endowment for International Peace, uczelnia pozostaje pod silnym wpływem nauk sufickich^[16]. Szejk al-Akbar Mahmud Szaltut, wielki mufti Al-Azhar w latach 1958–1963, ogłosił fatwę zaliczającą imamicką szkołę prawa muzułmańskiego, szkołę dżafarycką, w poczet oficjalnych mazhabów świata islamskiego^[17].

Absolwenci

Z tym tematem związana jest kategoria: Absolwenci Uniwersytetu Al-Azhar w Kairze.

• 
• 
• 
•