Naziemek ceglasty

Naziemek ceglasty (Albatrellopsis confluens (Alb. & Schwein.) Teixeira) – gatunek grzybów z rodziny naziemkowatych (Albatrellaceae)^[1].

Naziemek ceglasty

Albatrellus confluens 1a
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	gołąbkowce
Rodzina	naziemkowate
Rodzaj	Albatrellopsis
Gatunek	naziemek ceglasty
Nazwa systematyczna
Albatrellopsis confluens (Alb. & Schwein.) Teixeira Boletim do Instituto de Botânica, São Paulo 8: 21 (1993)

Naziemek ceglasty – wierzch kapelusza

Naziemek ceglasty – hymenofor i trzon

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Albatrellus, Albatrellaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1]

Po raz pierwszy opisał gp Johann Friedrich Gmelin w 1772 r. pod nazwą Boletus nitens, jednakże w roku 1805, Johannes Baptista von Albertini oraz Lewis David von Schweinitz przemianowali nazwę gatunku na Boletus confluens. Później zaliczany był do różnych rodzajów. W 1993 roku Alcides Ribeiro Teixeira po przeprowadzeniu badań filogenetycznych przeniósł go do rodzaju Albatrellopsis^[1]. Ma ponad 30 synonimów. Niektóre z nich^[2]:

• Albatrellus confluens (Alb. & Schwein.) Kotl. & Pouzar 1957
• Polyporus confluens (Alb. & Schwein.) Fr. 1821
• Merisma confluens (Alb. & Schwein.) Gillet 1878
• Polypilus confluens (Alb. & Schwein.) P. Karst. 1881
• Cladomeris confluens (Alb. & Schwein.) Quél. 1886
• Albatrellopsis confluens (Alb. & Schwein.) Teixeira 1993
• Boletus aurantius Schaeff. 1774
• Polyporus pachypus Pers. 1825
• Boletus artemidorus Lentz 1830
• Polyporus politus Fr. 1836
• Scutiger laeticolor Murrill 1903
• Scutiger confluens (Alb. & Schwein.) Bondartsev & Singer 1941

Pierwszą polską nazwę – bułczak, podał Feliks Berdau w 1876 r. Stanisław Domański używał nazwy bielaczek. Obecną nazwę podał w 1999 r. prof. Władysław Wojewoda. Wcześniej gatunek ten był opisywany pod nazwami: huba połyskująca, żagiew zlewająca się, bielaczek pozrastany^[3]. Wszystkie są niespójne z aktualną nazwą naukową^[1].

Morfologia

Kapelusz

Średnicy 3–15 cm, półkulisty lub nieregularnie kolisty. Powierzchnia kremowa, morelowa, niekiedy z odcieniem pomarańczowym, czasem także czerwonobrązowa lub ochrowa. Przy brzegach płatkowaty. Skórka w okresie suchym popękana. Zwykle występują w skupieniach pozrastanych owocników, średnicy nawet do 50 cm^[4][5].

Hymenofor

Rurki o długości do 3 mm, zbiegające na trzon, barwy białej. Pory bardzo małe, koliste^[5].

Trzon

Wysokość 30 do 60 mm, średnica 20 do 25 mm, krótki i mało wyraźny. Centralny, ekscentryczny lub boczny. Biały, czasami z morelowym, rdzawym odcieniem i plamkami^[6].

Miąższ

Mięsisty, w kolorze kremowym. Zapach słaby, przyjemny. Smak gorzkawy^[4][5].

Wysyp zarodników

Biały. Zarodniki 4,5-5 × 3–3,5 μm, szeroko jajowate do prawie kulistych, bezbarwne, gładkie^[6].

Gatunki podobne

• Naziemek żółtopomarańczowy (Albatrellus subrubescens) – ma owocnik kapeluszowaty, z wyraźniejszym trzonem; kapelusz brązowo-fioletowy, białawożółtawy lub ochrowobrązowy, trzon białawy z pomarańczowofioletowymi lub brązowopomarańczowymi plamami, później cały ceglastobrązowawy i rośnie w borach sosnowych.
• Naziemek białawy(Albatrellus ovinus) ma bardzo jasny kapelusz, pory cytrynowożółte, miąższ zasychając żółknie i nie rośnie w pozrastanych kępach.
• Naziemek zielonawy (Albatrellus cristatus) ma kapelusz w barwie żółtozielonej, do brązowej i rośnie w lasach liściastych, głównie w buczynach, choć spotkać go można również w górskich lasach iglastych.
• Kolczak rudawy (Hydnum rufescens) oraz kolczak obłączasty (Hydnum repandum) mają wyraźnie kolczasty hymenofor.

Zasięg występowania i siedlisko

Gatunek rozpowszechniony w Europie i w Ameryce Północnej. Notowany również w Japonii oraz na półwyspie Jork w Australii^[7]. W Polsce gatunek ten jest dość rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E – wymierające – krytycznie zagrożone – gatunek zagrożony wymarciem, którego przeżycie jest mało prawdopodobne, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia^[8].

Grzyb naziemny saprotrof. Występuje sporadycznie w borach iglastych i mieszanych. Najczęściej spotkać go można w górskich lasach świerkowych. Rośnie na ziemi, pojedynczo lub w stłoczonych kępach, szerokich do 30–50 cm i dlatego kapelusze bywają zdeformowane a trzony pozrastane. Owocniki wytwarza od lipca do października^[4][5][9].

Znaczenie

Grzyb jadalny, lecz jadalne są młode owocniki, stare są niesmaczne, gorzkawe. Ze względu na nikłe walory smakowe oraz rzadkość występowania, nie powinien być zbierany^[5][6].