Aleksander Ken

Aleksander (Alexander, Alexandre) Ken (ur. 1828, 1831 lub 1835^[1], zm. 9 lutego 1874^[2]) – polski fotograf działający w latach 60. XIX wieku w Paryżu.

Paul Bernard Labrosse-Luuyt, fotografia z zakładu Aleksandra Kena

Charles-Gabriel Le Bègue de Germiny, fotografia z zakładu Aleksandra Kena

Biografia Kena jest słabo rozpoznana. Był synem Szymona Kena i Marii Medelsohn^[3]. Jak podają historycy fotografii, Ken przyjechał do Paryża w 1864 lub 1865, jednak przeczy temu paryski Bottin de commerce^[4] (rodzaj książki adresowej), który wymienił atelier Kena przy Boulevard Montmartre 10 już w 1859. Niemożliwe jest więc, aby Ken – jak podaje Ignacy Płażewski – zaczął swoją karierę w zakładzie „Walery” Stanisława Ostroroga, gdyż działało ono dopiero od lat 70. XIX w.^[5]

W 1859 Ken wystawiał swoje zdjęcia na ekspozycji Société française de photographie, a rok później został członkiem tego towarzystwa. W 1860 opatentował urządzenie będące rodzajem przysłony, przy pomocy której wykonał zdjęcia prezentowane na wystawie z 1859. W 1861 wynajął jedno piętro budynku przy rue Montmartre 10–12 z dwoma mieszkaniami, z których jedno służyło za atelier^[6].

W 1864 Ken opublikował Dissertations historiques, artistiques et scientifiques sur la photographie (Rozważania historyczne, artystyczne i naukowe o fotografii) – jedną z pierwszych w historii publikację poświęconą estetyce fotografii^[7]. W opracowaniu tym Ken m.in. wyraził pogląd, że każda praca, która wyraża i wywołuje uczucia, jest dziełem sztuki, bez względu na to, jakimi narzędziami została stworzona. Także fotografia może zatem być sztuką^[8].

Dzięki zachowanym do dziś fotografiom wiadomo, że oprócz fotografii portretowej Ken zajmował się także wykonywaniem zdjęć (czasami niekonwencjonalnych i odważnych) tancerek i aktorek wodewilowych. Fotografował również dzieła sztuki i wykonywał zdjęcia stereoskopowe^[9].

W 1865 z nieznanego powodu Ken sprzedał zakład fotografowi Émilowi Lucienowi Bondonneau, który pod nazwą „Alexandre Ken” działał do 1878. Prawdopodobnie już po sprzedaży, czyli za czasów Bondonneau, powstała filia atelier w Londynie przy 213 Regent Street. Ken przeprowadził się do mieszkania przy rue Faubourg-Saint-Honoré 111, gdzie w 1874 zmarł.