Andrzej Battaglia (1895–1918)

Andrzej Maria Hieronim Battaglia de Sopramonte e Ponte Alto ps. „Bitwa” (ur. 19 września 1895 w Tarnowie, zm. 5 listopada 1918 we Lwowie) – polski działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari, legionista, pierwszy Polak poległy w obronie Lwowa w 1918.

Andrzej Battaglia

Bitwa

plutonowy
Data i miejsce urodzenia	19 września 1895 Tarnów
Data i miejsce śmierci	5 listopada 1918 Lwów
Przebieg służby
Lata służby	1914–1918
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	1 Pułk Piechoty, 5 Pułk Piechoty
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-ukraińska: obrona Lwowa †
Odznaczenia

Życiorys

Urodził się 19 września 1895 w Tarnowie w rodzinie pochodzenia włoskiego. Był synem Gwidona Battaglia (powstańca styczniowego, następnie starosty) i Olgi z domu Baranowskiej herbu Łodzia^[1][2]. Jego rodzeństwem byli Roger (1873–1950, prawnik, ekonomista, poseł do Rady Państwa)^[3], Karol (1876–1936), pułkownik artylerii Wojska Polskiego, Małgorzata (żona Węclewskiego, komisarza powiatowego), Helena (żona Forsta, docenta Uniwersytetu Wiedeńskiego)^[2].

Andrzej Battaglia legitymował się tytułem barona Świętego Cesarstwa Rzymskiego. Kształcił się w C. K. III Gimnazjum im. Franciszka Józefa we Lwowie^[4]. Został studentem Wydziału Prawa Uniwersytetu Lwowskiego. Był harcerzem, od 1914 członkiem Związku Strzeleckiego.

Po wybuchu I wojny światowej wstąpił do Legionów Polskich 4 sierpnia 1914. Służył w 1 kompanii IV batalionu 1 pułku piechoty w składzie I Brygady. 16 kwietnia 1915 zwolniony z Legionów po superrewizji, a od 1 września 1916 ponownie służył w Legionach w szeregach 1 kompanii uzupełniającej, 5 pułku piechoty w składzie III Brygady. Po kryzysie przysięgowym został wcielony do armii austro-węgierskiej, w której służył od 20 września 1917 na froncie włoskim. W połowie 1918 został absolwentem szkoły oficerskiej, po czym służył we Lwowie. Tam został członkiem Polskiej Organizacji Wojskowej.

U kresu wojny podczas rozpoczętej obrony Lwowa w trakcie wojny polsko-ukraińskiej, pod pseudonimem „Bitwa” pełniąc funkcję komendanta pierwszego patrolu (w stopniu plutonowego podchorążego bądź sierżanta) w nocy 31 października na 1 listopada 1918 udał się do zajętych przez Ukraińców koszar c. i k. 15 pułku piechoty przy ulicy Kurkowej 15, celem przeprowadzenia wywiadu w sprawie możliwości uwolnienia internowanych tam 30 legionistów. Po krótkiej rozmowie i wywiązanej sprzeczce został postrzelony w brzuch^[5][6]. Zmarł 5 listopada 1918 we lwowskim szpitalu po przeprowadzonej operacji, wskutek odniesionych ran^[7].

Pośmiertnie został awansowany do stopnia podporucznika kawalerii. Został uznany za pierwszą polską ofiarę poległą w obronie Lwowa 1918^[8]. Po ekshumacji jego szczątki zostały pochowane w krypcie katakumby I na Cmentarzu Obrońców Lwowa^[9][10][11].

W 1937 imię Andrzeja Battaglia przyjęto do nazwy Koła Nr 2 Związku Rezerwistów we Lwowie^[12]. Uchwałą Rady Miasta Lwowa z listopada 1938 jednej z ulic we Lwowie nadano imię Andrzeja Bataglii^[13].

Odznaczenia i ordery

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 2916^[14] – pośmiertnie (dekoracja dokonana 17 kwietnia 1921 we Lwowie przez gen. broni Tadeusza Rozwadowskiego)^[15]
• Krzyż Niepodległości – pośmiertnie (4 listopada 1933, „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”)^[16][17]
• Krzyż Walecznych – pośmiertnie
• Krzyż Obrony Lwowa – pośmiertnie