Anneliese Michel

Anneliese Michel (ur. 21 września 1952 w Leiblfing, zm. 1 lipca 1976 w Klingenbergu nad Menem) – niemiecka katoliczka poddawana wielu egzorcyzmom.

Anneliese Michel

Data i miejsce urodzenia	21 września 1952 Leiblfing
Data i miejsce śmierci	1 lipca 1976 Klingenberg am Main
Narodowość	niemiecka
Wyznanie	rzymskokatolickie

Wydarzenia z życia Michel stały się kanwą dla trzech filmów fabularnych: Egzorcyzmy Emily Rose (2005), Requiem (2006), Anneliese: The Exorcist Tapes (2011)^[1] oraz filmu dokumentalnego Egzorcyzmy Anneliese Michel (2007).

Młodość

Anneliese Michel urodziła się w 1952 roku w niemieckiej miejscowości Leiblfing. Wychowała się w bardzo religijnej rodzinie, rodzice zaangażowani byli w działalność wspólnot religijnych odrzucających m.in. postanowienia Drugiego Soboru Watykańskiego. Jako nastolatka sypiała zimą na gołej podłodze, usiłując w ten sposób odkupić grzechy świata^[2]. Po nasileniu się objawów mogących świadczyć o opętaniu bądź chorobie, zmuszona była odizolować się od przyjaciół i przerwać studia pedagogiczne, których nie ukończyła.

Leczenie

W wieku 16 lat, kiedy uczęszczała do szkoły średniej zaczęła cierpieć na ataki epilepsji. Sąd rozpatrujący sprawę śmierci Anneliese ustalił, iż pierwszy atak padaczki miał nastąpić w 1969 roku^[2]. Z uwagi na jego siłę i depresję, na którą zaczęła cierpieć, skierowano ją na leczenie szpitalne. Jesienią 1970 roku lekarze przyznali, że są bezsilni wobec braków postępów w leczeniu pomimo wykorzystania wszelkich dostępnych w tamtym czasie metod^[3].

Wkrótce rozpoczęły się pojawiać u niej omamy, wedle jej relacji podczas modlitw widziała diabelskie twarze i słyszała głosy mówiące jej, iż została potępiona^[2][3]. Jej zachowanie stało się trudne do wytłumaczenia. Anneliese piła swój mocz, spożywała muchy i pająki, żuła węgiel, klęła w obecności księży, odgryzała głowy martwym ptakom oraz zdarzyło się jej szczekać i wyć jak pies przez dwa dni^[2][4][5]. Szczególną jej agresję wywoływały dewocjonalia: niszczyła krzyże i maryjne figurki, rozrywała różańce, rozlewała wodę święconą, nie mogła przełknąć podawanej jej hostii, nie mogła znieść ceremonii kościelnych^[3].

W ostatnich latach życia – na jej ciele, w charakterystycznych miejscach na stopach i dłoniach – pojawiły się niegojące się rany i blizny mogące być uznane za stygmaty^[6]. Sama Anneliese wyznała, iż doznaje objawień Najświętszej Marii Panny oraz Jezusa Chrystusa, którzy według niej podtrzymywali ją na duchu i zapewniali o tym, że zostanie świętą. Twierdziła także, że nawiedzały ją dusze zmarłych osób. Anneliese mówiła, że cierpi za kapłanów, w szczególności za tych, którzy nie wierzą w istnienie osobowego Szatana, oraz za młodzież niemiecką. Z zeznań ks. Ernsta Alta, kierownika duchowego Anneliese Michel, wynika że dziewczyna dobrowolnie przyjęła na siebie cierpienia związane z opętaniem, jako pokutę za grzechy innych ludzi (cierpienie ekspiacyjne). Cierpienia, jakich doświadczała, powodowały jednak, że pragnęła końca udręk i dlatego poddawała się egzorcyzmom.^{[potrzebny przypis]}

Wystąpił u niej również cały szereg objawów fizycznych. Lekarze badający ją stwierdzili anomalie funkcjonowania mięśni szyi, które w wyniku dużej twardości uniemożliwiały połykanie. Napięcie mięśni rozszerzało się na klatkę piersiową i przeszkadzało jej w oddychaniu^[4]. Obserwowano u niej nieproporcjonalnie dużą siłę fizyczną w stosunku do masy jej ciała. Jej partner, Peter Himsel zeznał, że widział jak jedną ręką rozgniotła jabłko. Świadkowie również zeznali, iż była zdolna rzucić dorosłym człowiekiem^[4]. Anneliese w pewnym okresie życia dzień i noc była w nieustannym pobudzeniu, kiedy jej siły ulegały wyczerpaniu, już po dwóch godzinach była na nowo pobudzona, co miało się powtarzać wielokroć^[4].

Egzorcyzmy

Bp Josef Stangl (maj 1959), który udzielił pozwolenia na egzorcyzmy w całkowitej tajemnicy

Wedle doktryny katolickiej objawy mogły świadczyć o wystąpieniu u niej religijnego stanu wyjątkowego – opętania demonicznego^[7], z tego też powodu, rodzice Anneliese w 1973 roku zwracali się do różnych egzorcystów o pomoc. Początkowo odmawiano udzielenia jej egzorcyzmu, tłumacząc, że powinna kontynuować leczenie farmakologiczne^[3]. Pomimo tego była pod stałą opieką kapłanów i minęło 7 lat od wystąpienia pierwszych symptomów opętania, zanim we wrześniu 1975 roku biskup Würzburga Josef Stangl udzielił księdzu Arnoldowi Renzowi zgody na egzorcyzmy wg Rituale Romanum z 1614, jednocześnie nakazując zachowanie ścisłej tajemnicy^[8].

Anneliese Michel egzorcyzmowało dwóch księży: proboszcz Ernst Alt oraz salwatorianin Arnold Renz. Większość przeprowadzonych egzorcyzmów została udokumentowana przez nagranie 51 taśm magnetofonowych^[7]. Renz przeprowadził pierwszą sesję 24 września, po której Michel zaczęła odmawiać przyjmowania posiłków^[2]. Od tego czasu rodzice na jej żądanie zaprzestali korzystania z konsultacji lekarskich i odtąd polegali wyłącznie na poleceniach egzorcystów. Od jesieni 1975 przez 10 miesięcy przeprowadzono 67 sesji egzorcystycznych, które odbywały się raz lub dwa razy w tygodniu i trwały do czterech godzin^{[9][potrzebny przypis]}.

Ostatni egzorcyzm miał miejsce 30 czerwca 1976 roku w Klingenbergu nad Menem, w czasie którego Anneliese otrzymała rozgrzeszenie od ks. Renza. Zmarła następnej nocy we śnie 1 lipca 1976 roku^[7].

Śmierć

Grób Anneliese na cmentarzu w Klingenberg am Main. Miejsce pochówku stało się miejscem pielgrzymek niemieckich katolików^[10].

1 lipca 1976 Anneliese zmarła w swoim domu. Sekcja zwłok wykazała niedożywienie i odwodnienie, będące skutkiem głodzenia przez niemal rok trwania egzorcyzmów^[11]. Dziewczyna ważyła 30 kg i miała zniszczone stawy kolanowe wskutek nieustannego klęczenia tak, że w ostatnim czasie nie była w stanie się samodzielnie poruszać, zachorowała też na zapalenie płuc^[12].

Proces karny

Sąd Krajowy w Aschaffenburgu uznał w wyroku z 1978 roku, że przyczyną śmierci Anneliese było zagłodzenie. W czasie procesu biegli lekarze interpretowali objawy jako skutek epilepsji oraz surowego religijnego wychowania w dzieciństwie i młodości. Prokurator stwierdził, że przed śmiercią dziewczyna mogła nie otrzymywać posiłków ani napojów nawet przez tydzień. Rodzice dziewczyny, a także dwaj duchowni egzorcyści, zostali uznani winnymi za nieumyślne spowodowanie śmierci poprzez „doprowadzenie dziewczyny do śmierci wskutek niedbalstwa”. Sąd wymierzył im kary sześciu miesięcy pozbawienia wolności w zawieszeniu na trzy lata^[13]. Obrona podnosiła, że na zwłokach nie stwierdzono zwykle występujących symptomów (np. odleżyn).^{[potrzebny przypis]}

Niektórzy twierdzą jednak, że prawdziwą przyczyną śmierci miałoby być przedawkowanie karbamazepiny ^{[potrzebny przypis]}

Ekshumacja

W lutym 1978 rodzice doprowadzili do ekshumacji ciała córki, chcąc się przekonać czy ciało ulega rozkładowi, co świadczyć miałoby o tym, że jest uwolnione od wpływu szatana^[2].

Opinie

Ulrich Niemann, jezuicki duchowny i lekarz psychiatra, odnosząc się do sprawy powiedział: „jako lekarz muszę powiedzieć, że nie istnieje coś takiego jak opętanie. W moim odczuciu tacy pacjenci cierpią na schorzenia umysłowe. Niezbędna jest interwencja psychiatry. Modlę się wraz z nimi, jednak nie może to być jedyną pomocą”^[2].

W obronie egzorcyzmów w tamtym czasie nie stanął żaden z niemieckich biskupów. Biskup diecezjalny Josef Stangl pozwolił na ten egzorcyzm, później jednak wydał (niezgodny z nauczaniem Kościoła katolickiego) dokument stwierdzający, że szatan nie istnieje, a Anneliese nie była opętana^[7].

Wedle mocno krytykowanej hipotezy ojca Marka Mularczyka OMI Anneliese Michel została wykorzystana przez szatana jako narzędzie i jej ofiara ekspiacyjna była dopełnieniem opętania^[14].

Skutki

Po procesie Anneliese, niemieccy biskupi oraz teolodzy powołali komisję, która zajęła się zbadaniem procedur egzorcystycznych, co poskutkowało w 1984 dokumentem przesłanym do Watykanu z prośbą o dokonanie modyfikacji. Głównym problemem, jaki niemiecki kler dostrzegł w procedurze egzorcystycznej była praktyka zwracania się do Szatana w sposób „bezpośredni” lub „nakazujący” – szkodliwość polegała na potwierdzaniu w ten sposób Szatanowi, że osoba egzorcyzmowana jest faktycznie opętana. Przepisy watykańskie zmieniono dopiero w 1999, pozostawiając jednak możliwość przemawiania bezpośrednio do domniemanych demonów władających osobą egzorcyzmowaną^[2].