Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa

Archont

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Remove ads

Archont (gr. ἄρχων, archon 'rządzący', imiesłów od gr. ἄρχω 'być na czele')[1][2] – najwyższy urzędnik polis w starożytnych Atenach, który przewodniczył radzie areopagu i zajmował się najważniejszymi sprawami ateńskiej polis. Urzędnicy ci pojawili się w VIII w. p.n.e. Również inne miasta greckie, np.: Sparta, Delfy, Delos używały tego tytułu na oznaczenie własnych urzędników polis.

W Atenach

Archontów było dziewięciu. Od lat 80. VII w. p.n.e. wybierano ich na roczną kadencję[3]. Urzędowanie rozpoczynali w miesiącu hekatombajon, który przypadał na lipiec.

Wśród dziewięciu archontów istniał podział funkcji:

  • archont eponymos stał na czele kolegium archontów, sprawował władzę wykonawczą, od jego imienia nazywano rok;
  • archont polemarchos kierował polityką zagraniczną i dowodził wojskiem;
  • archont basileus przewodniczył obrzędom religijnym, odpowiadał za sprawy religijne i kultowe;
  • sześciu tesmotetów zajmowało się ustawodawstwem, byli oni również sędziami w sprawach prywatnych. Tesmoteci określali, co jest zgodne z normami prawnymi (themis) polis.

Po zakończeniu kadencji archont wchodził w skład areopagu. Reformy Klejstenesa pod koniec VI w p.n.e. spowodowały utratę znaczenia tego urzędu i ograniczenie jego funkcji do spraw religii i sądownictwa.

Jest to także urzędnik "dostarczający" aktorów, co wiąże się z teatrem antycznym.

Remove ads

W Bizancjum

Podsumowanie
Perspektywa

Bizantyńscy historycy często nazywali archontami władców obcych państw. W Cesarstwie termin ten był stosowany w odniesieniu do osób wpływowych, arystokratów, a jako termin techniczny – do zarządców prowincji. W VIII i IX wieku archontowie zarządzali prowincjami leżącymi na peryferiach Cesarstwa, takimi jak Dalmacja, Kefalonia, Kreta, Cypr. Tytuł ten nosili również dowódcy baz morskich i twierdz lądowych, a także zarządcy okręgów wojskowych, na obszarach zamieszkanych przez Słowian. W celu zapanowania nad nimi, spośród ich starszyzny plemiennej wybierano urzędnika odpowiedzialnego za pobór danin na rzecz Konstantynopola. W zamian za to cesarstwo pozwalało poszczególnym grupom ludności słowiańskiej zamieszkiwać jego obszary – głównie tereny Tesalii, Beocji, Peloponezu, Macedonii. Obszar nad którym panował archont był nazywany archontią. System ten był stosowany od VI/VII w. W okresie późniejszym – od końca XI w.– zaczął stopniowo zanikać, w związku z "rozpływaniem się" mas ludności słowiańskiej w przeważającym pierwiastku greckim. Tytuł był również używany w odniesieniu do urzędników centralnych urzędów gospodarczych: szefa mennicy cesarskiej (ἄρχων τῆς χαραγῆς, archōn tēs charagēs), warsztatów rzemieślniczych, arsenału[4].

Tytuł archonta pojawiał się również na Rusi, Kaukazie i w niektórych rejonach Włoch.

Remove ads

Archonci ateńscy od 682 p.n.e. do 275 n.e.

Więcej informacji Rok, Inni urzędnicy lub ważniejsze wydarzenia ...
Remove ads

Inne znaczenia

We współczesnym języku greckim słowo „archont” (gr. άρχοντας, archontas) jest kolokwialnym określeniem osoby mającej władzę[5]. Na Sycylii mianem tym określano wielkich urzędników państwowych[6]. W tradycjach religii gnostycznych „archont” odnosi się do grupy siedmiu nadprzyrodzonych bytów utożsamianych ze stworzeniem świata fizycznego.

W grach komputerowych z serii Dragon Age i innych utworach z tej franczyzy mianem archonta określa się osobę sprawującą faktyczną władzę nad Imperium Tevinter, mającą m.in. możliwość mianowania nowych magistrów (przedstawicieli klasy rządzącej) i wpływania na tworzone prawa[7]. W grze komputerowej Mass Effect: Andromeda miano archonta przysługiwało przywódcy sił Imperium Kettów w gromadzie Helejosa w galaktyce Andromedy[8].

Remove ads

Przypisy

Bibliografia

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads