Arkadiusz Radwan

Arkadiusz Benedykt Radwan (ur. 2 kwietnia 1976^[1]) – polski prawnik, adwokat, publicysta, nauczyciel akademicki i działacz społeczny, doktor habilitowany nauk prawnych, profesor na Uniwersytecie Witolda Wielkiego w Kownie^[2], prezes Instytutu Allerhanda^[3], współdyrektor Center for Company Law & Corporate Governance na Uniwersytecie Babeșa i Bolyaia^[4] i profesor wizytujący na tym uniwersytecie. Specjalista w dziedzinie prawa spółek, ładu korporacyjnego, komparatystyki prawniczej, ekonomicznej analizy prawa, prawa europejskiego, prawa konstytucyjnego oraz szkolnictwa wyższego. Ekspert prawny m.in. Komisji Europejskiej, Parlamentu Europejskiego^[5] i kilku polskich ministerstw. W latach 2019–2021 dyrektor Stacji Naukowej Polskiej Akademii Nauk w Wiedniu^[6].

Arkadiusz Radwan

Arkadiusz Radwan (2022)
Państwo działania	Polska
Data urodzenia	2 kwietnia 1976
Zawód, zajęcie	adwokat
doktor habilitowany nauk prawnych
Specjalność: prawo gospodarcze prywatne
Alma Mater	Uniwersytet Jagielloński
Doktorat	2003 – prawo UJ
Habilitacja	2016 – prawo UJ
nauczyciel akademicki
Uczelnia	m.in. Uniwersytet Jagielloński
Strona internetowa

Życiorys

Ukończył III Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza w Tarnowie. Studiował prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie w 2001 uzyskał tytuł zawodowy magistra prawa. Jest również absolwentem Uniwersytetu Friedricha Schillera w Jenie, gdzie pod opieką profesora Waltera Bayera uzyskał stopień Magister Legum (LLM). Ukończył także roczne Studium Zarządzania i Biznesu w Zakładzie Ekonomii Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Szkołę Prawa Niemieckiego prowadzoną wspólnie przez Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet w Heidelbergu i Uniwersytet w Moguncji. W 2003 r. na podstawie rozprawy pt. Prawo poboru w spółce akcyjnej w prawie polskim na tle porównawczym uzyskał stopień doktora nauk prawnych nadany przez Wydział Prawa i Administracji UJ. Promotorem był prof. Wojciech Pyzioł. Również na Uniwersytecie Jagiellońskim uzyskał w 2016 r. stopień doktora habilitowanego nauk prawnych, na podstawie dorobku naukowego oraz rozprawy Ius dissidentium. Granice konsensusu korporacyjnego i władzy większości w spółkach kapitałowych^[7]. Ukończył także kursy menedżerskie w Hertie School of Governance w Berlinie oraz w Copenhagen Business School. Uczestniczył też w Akademii Prawa Europejskiego w Europejskim Instytucie Uniwersyteckim we Florencji^[8][9].

W latach 2004–2005 pracował jako Hauser Research Scholar na Wydziale Prawa Uniwersytetu Nowojorskiego (NYU School of Law), gdzie jego opiekunem był profesor Joseph Weiler^[9]. W latach 2006–2007 był zatrudniony jako post-doc w Kolegium Doktoranckim (Graduiertenkolleg) przy Instytucie Ekonomicznej Analizy Prawa Uniwersytetu w Hamburgu, którym kierował wówczas prof. Hans-Bernd Schäfer. Uprzednio był uczestnikiem kolegium doktoranckiego na Uniwersytecie w Bonn. Odbył także staż podoktorski w Financial Law Institute Uniwersytetu w Gandawie pod opieką profesora Christopha Van der Elsta. Odbywał kwerendy badawcze w Instytucie Maxa Plancka w Monachium, w Centrum Prawnym Współpracy Europejskiej i Międzynarodowej (RIZ) Uniwersytetu Kolońskiego oraz w Instytucie Prawa Wschodnioeuropejskiego (EastLaw) Uniwersytetu w Kilonii^[10][11].

Został profesorem wizytującym, a następnie profesorem Uniwersytetu Witolda Wielkiego w Kownie^[12]. Jest także profesorem wizytującym na Uniwersytecie Babeșa-Bolyaia^[13], gdzie został powołany na stanowisko współdyrektora Centrum Prawa Spółek i Ładu Korporacyjnego^[14]. Wykłada także w ramach programów letnich i studiów LLM prowadzonych na Uniwersytecie LUISS Guido Carli w Rzymie. Prowadził wykłady gościnne na wielu innych uniwersytetach zagranicznych m.in. Uniwersytecie w Maceracie, Uniwersytecie Iwana Franki we Lwowie, Tarnopolskiej Akademii Gospodarki Narodowej w Tarnopolu, Southwest University of Political Science and Law w Chongqing, Uniwersytecie Torcuato Di Tella w Buenos Aires, Uniwersytecie Karola III w Madrycie oraz Fachhochschule w St. Pölten^[11].

W Polsce był profesorem wizytującym w Katedrze Prawa Pracy i Polityki Społecznej na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, pracował także w Społecznej Akademii Nauk w Łodzi^[15], Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, Instytucie Europeistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, na Wydziale Prawa Uniwersytetu Rzeszowskiego^[10] oraz w Katedrze Prawa Gospodarczego Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie^[16]. Od stycznia do lipca 2022 był zastępcą dyrektora Akademii Dyplomatycznej MSZ w Warszawie^[17].

W 2020 został powołany do składu rady Instytutu Regionu Dunaju i Europy Środkowej(inne języki) w Wiedniu, w której zasiadał do 2023.

W 2015 wszedł do rady doradczej (Advisory Board) Center for European Company Law (CECL) – międzynarodowej sieci akademickiej zrzeszającej uniwersytety w Lejdzie, Utrechcie, Maastricht, Uppsali i Rzymie^[18].

W latach 2010–2014 i ponownie od 2016 był ekspertem Parlamentu Europejskiego do spraw prawa spółek dla Komisji Prawnej PE (JURI)^[4].

W 2014 został powołany przez Komisję Europejską do Informal Company Law Expert Group^[5] – ciała doradczego KE działającego na przestrzeni lat 2014–2017, które m.in. przygotowało pakiet legislacyjny (pakiet dyrektyw) dotyczący mobilności korporacyjnej, a także digitalizacji w prawie spółek^[19]. Wcześniej, w 2013 brał udział w pracach nad projektem dyrektywy o europejskiej spółce jednoosobowej (societas unius personae) prowadzonych dla Komisji Europejskiej przez grupę ekspertów powstałą z rozszerzenia dawnej tzw. Grupy Refleksji (Reflection Group)^[20].

W latach 2006–2007 był zaangażowany w przygotowanie na zlecenie Komisji Europejskiej studium na temat proporcjonalności między własnością a kontrolą w spółkach publicznych (One Share, One Vote)^[4]. W kolejnych latach pracował nad raportami dot. m.in. ochrony wspólników mniejszościowych w spółkach kapitałowych czy tzw. LetterBox Companies.

W latach 2013–2015 był członkiem Zespołu ds. systemowych rozwiązań w zakresie polubownych metod rozwiązywania sporów gospodarczych powołanego przez Ministra Gospodarki we współpracy z Ministrem Sprawiedliwości^[21].

W 2015 został powołany do Zespołu ds. prawa gospodarczego utworzonego przez Ministra Gospodarki^[22].

W latach 2016–2017 był członkiem zespołu do spraw przygotowania projektu tzw. prostej spółki akcyjnej^[23][24].

W 2016 kierowany przez niego zespół naukowy znalazł się w grupie trzech laureatów ogłoszonego przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego konkursu na przygotowanie założeń projektu nowej ustawy o szkolnictwie wyższym^[25].

Angażuje się ekspercko w reformę prawa w Ukrainie i Mołdawii. W 2014 był szefem zespołu, który dla Delegacji Unii Europejskiej w Kijowie przygotował studium obejmujące ewaluację stanu obecnego i rekomendacje reformy ukraińskiego prawa spółek pod kątem jego dostosowania do acquis communautaire^[26].

W latach 2007–2010 był redaktorem naczelnym Czasopisma Kwartalnego Całego Prawa Handlowego, Upadłościowego oraz Rynku Kapitałowego^[27]. Od 2015 jest członkiem rady naukowej dwumiesięcznika European Company Law^[28]. Od 2018 wchodzi w skład redakcji „Głosu Prawa. Przeglądu Prawniczego Allerhanda” – „The Voice of Law. Allerhand Law Review”^[29]. Jest także członkiem zespołu redakcyjnego czasopisma naukowego „Praca i Zabezpieczenie Społeczne”^[30], członkiem rady naukowej „Baltic Journal of Law and Politics”^[31] a także członkiem kolegium wydawniczego „Berliner-Wiener Arbeitspapiere zu Geistes- und Sozialwissenschaften”.

Należy do Towarzystwa Alumnów Instytutu Maxa Plancka w Monachium (Max-Planck-Institut für Sozialrecht und Sozialpolitik).

Działalność publiczna

Jest pomysłodawcą i współfundatorem Instytutu Allerhanda – Instytutu Zaawansowanych Studiów Prawnych im. Profesora Maurycego Allerhanda. Dla jego powołania zgromadził poparcie szerokiego środowiska prawników i ekonomistów polskich. W gronie fundatorów Instytutu znaleźli się także Leszek Allerhand, Michał Bobrzyński, Grzegorz Domański, Adam Redzik, Wojciech Rogowski i Stanisław Sołtysiński. List otwarty w sprawie erygowania Instytutu Allerhanda został ogłoszony drukiem kilku czasopismach prawniczych, m.in. w Przeglądzie Prawa Handlowego^[32], Monitorze Prawniczym^[33], Przeglądzie Ustawodawstwa Gospodarczego^[34], Palestrze^[35], Rejencie^[36], oraz Czasopiśmie Kwartalnym Całego Prawa Handlowego, Upadłościowego i Rynku Kapitałowego^[37].

Opowiadał się przeciwko likwidacji filara kapitałowego (otwarte fundusze emerytalne) w systemie ubezpieczeń społecznych podczas dyskusji nad reformą emerytalną przeprowadzoną w latach 2013–2014^{[38][39][40][41]}.

W czasie starań władz miasta Krakowa o organizację Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Krakowie w 2022 reprezentował aktywistów miejskich w sporze prawnym z Prezydentem Miasta Krakowa. Był pełnomocnikiem pro publico bono Tomasza Leśniaka z organizacji Kraków przeciwko Igrzyskom, który domagał się zaprzestania wprowadzającej w błąd kampanii referendalnej prowadzonej przez władze miasta wiosną 2014^[42][43][44]. Sąd Okręgowy w Krakowie, a następnie Sąd Apelacyjny w Krakowie, odmówiły wnioskodawcy legitymacji do wystąpienia w trybie referendalnym^[45]. Posiedzenia sądowe były jednak szeroko relacjonowane przez lokalne i ogólnopolskie media i przyczyniły się do udostępnienia opinii publicznej wielu informacji dotyczących kosztów igrzysk oraz sposobu funkcjonowania komitetu organizacyjnego Zimowych Igrzysk Olimpijskich^[42]. Ostatecznie, w referendum w 2014 mieszkańcy Krakowa wypowiedzieli się przeciwko organizacji przez Kraków Igrzysk Olimpijskich.

W 2016 wspólnie z Jackiem Sokołowskim opracował formułę kompromisową mającą umożliwić zakończenie sporu wokół Trybunału Konstytucyjnego i zapobiec eskalacji kryzysu konstytucyjnego^[46][47]. Koncepcja została zaprezentowana publicznie przez Instytut Allerhanda i zyskała aprobatę kilkunastu organizacji pozarządowych^[48] oraz niektórych komentatorów politycznych, m.in. Jana Rokity^[49]. Wraz z przedstawicielami organizacji spotkał się z prezydentem Andrzejem Dudą, któremu przedstawił koncepcję^[50]. Inicjatywa nie miała jednak ostatecznie wpływu na dalszy przebieg zmian w Trybunale Konstytucyjnym.

W 2018 w trakcie kryzysu wokół Sądu Najwyższego w Polsce bez powodzenia ubiegał się o stanowisko sędziego Izby Cywilnej Sądu Najwyższego^[51][52].

Jest alumnem programu wymiany prowadzonego przez Forum Dialogu Między Narodami oraz programu studyjnego Project Interchange sponsorowanego przez American Jewish Committee (AJC). Naukowo zajmuje się prawną ochroną prawdy historycznej, w tym prawnymi instrumentami ochrony przed dyfamacją i rewizjonizmem Holokaustu. W dyskusji dotyczącej niemieckiego serialu Nasze Matki, nasi ojcowie, który wzbudził w Polsce kontrowersje ze względu na sposób przedstawienia żołnierzy Armii Krajowej, zaprezentował pogląd o możliwości pociągnięcia twórców serialu do odpowiedzialności cywilnej przed polskim sądem na podstawie przepisów o ochronie dóbr osobistych^[53].

Został członkiem założycielem, wiceprezesem, a następnie członkiem rady i współprzewodniczącym rady Inkubatora Umowy Społecznej – stowarzyszenia, którego celem jest zaprojektowanie prorozwojowego rozwiązania ustrojowego dla Polski. Jest współautorem wydanej z inicjatywy Inkubatora książki pt. "Umówmy się na Polskę"^[54]. Publikacja ukazała się w 2023 r. nakładem wydawnictwa ZNAK i była przez kilka miesięcy bestsellerem.  Książka spotkała się dużym zainteresowaniem ze strony think-tanków, środowisk samorządowych i akademickich^{[55][56][57][58]}.

Dwukrotnie uznany przez Dziennik Gazeta Prawna za jednego z 50 najbardziej wpływowych prawników w Polsce (2013^[59]), (2015^[60]).

Publikacje

• Ius dissidentium. Granice konsensusu korporacyjnego i władzy większości w spółkach kapitałowych, Warszawa 2016, (Wydawnictwo C.H. Beck, seria: Instytucje Prawa Prywatnego).
• Prawo poboru w spółce akcyjnej, Warszawa 2004 (Wydawnictwo C.H. Beck, seria: Prawo Gospodarcze i Handlowe).
• Prawda historyczna a odpowiedzialność prawna za jej negowanie lub zniekształcenie, Warszawa 2018, (Wydawnictwo C.H. Beck), (współredaktor: M. Berent).
• Plus ratio quam vis consuetudinis. Reforma nauki i akademii w Ustawie 2.0, Wyd. 2., Kraków 2017, (Oficyna Allerhanda), ISBN 978-83-63515-24-9, (ebook): ISBN 978-83-63515-25-6, (redaktor).