Atanazy z Athosu

Atanazy z Athosu, Atanazy z góry Athos, gr. Αθανάσιος ο Αθωνίτης [Athanasios o Athonitis], cs. Prepodobnyj Afanasij Afonskij, imię świeckie: Abraham (ur. ok. 920 w Trabzonie w Kapadocji, zm. 1000 lub 1003) – święty mnich chrześcijański, twórca Wielkiej Ławry w kompleksie Góry Athos, święty Kościoła katolickiego.

Święty
Atanazy z Athosu

opat święty mnich
Data i miejsce urodzenia	ok. 920 Trabzon (Kapadocja)
Data i miejsce śmierci	ok. 1000-1003 Athos (Święta Góra)
Czczony przez	Kościół katolicki Cerkiew prawosławną Kościół Prawosławny
Wspomnienie	5 lipca[a] 18 lipca[b]
Szczególne miejsca kultu	Athos

Wejście do Wielkiej Ławry założonej przez św. Atanazego

Żywot świętego

Atanazy urodził się w pobożnej rodzinie chrześcijańskiej. Wcześnie stracił rodziców i według hagiografii został wychowany przez mniszkę, której ascetyczny tryb życia zaczął z własnej woli naśladować. Został następnie uczniem duchowym mnicha Michała Maleina. Śluby zakonne złożył ostatecznie w klasztorze Kyminas, przyjmując imię Atanazy. Jako mnich zajmował się przepisywaniem ksiąg i z własnej woli podejmował dodatkowe umartwienia i posty. W związku z tym w 960 przełożony klasztoru zgodził się na opuszczenie przez niego wspólnoty i zamieszkanie jako pustelnik na górze Athos. W nowym miejscu zamieszkania mnich miał być bezskutecznie kuszony przez diabła.

W 963 Atanazy założył na Athosie monaster nazwany Wielką Ławrą, w którym w ciągu roku zgromadził kolejnych 80 uczniów. Opracował dla klasztoru szczegółową regułę życia opartego na modlitwie i pracy na roli, a także uzyskał dla niego szczególne przywileje w postaci honorowego prymatu wśród monasterów na górze oraz wsparcia ze strony cesarza (224 złote monety oraz zapas zboża rocznie)^[1]. Pomoc cesarzy umożliwiła mu budowę kilkudziesięciu nowych niewielkich klasztorów, gdzie zamieszkali jego uczniowie^[2]. Sam kontynuował życie ascetyczne, przez co zyskał ogromny autorytet i wielu naśladowców. Przypisywano mu zdolność czynienia cudów i jasnowidzenia, jak również co najmniej kilka objawień Matki Bożej.

Zginął w roku 1000 lub 1003 w wypadku w czasie budowy nowej cerkwi w obrębie Wielkiej Ławry, spadając z dachu budynku, z którego pragnął nadzorować postępy prac. Według tradycji miał przewidzieć swoją śmierć. Został uznany za świętego bezpośrednio po swojej śmierci.

Kult

Dzień obchodów

• Wspomnienie liturgiczne w Kościele katolickim obchodzone jest 5 lipca^[3].

• Cerkiew prawosławna wspomina świętego mnicha 5/18 lipca^[c], tj. 18 lipca według kalendarza gregoriańskiego.

Patronat

Święty Atanazy jest orędownikiem w sytuacjach beznadziejnych. Wierni zwracają się do świętego z prośbą o szybszą śmierć dla osób beznadziejnie chorych.

Ikonografia

W ikonografii święty przedstawiany jest w czarnych szatach mnicha wielkiej schimy bez nakrycia głowy. Ma kędzierzawą, siwą brodę i dużą łysinę czołową.
W prawej ręce trzyma krzyż lub pastorał (żezł), w lewej zwój ze słowami:
"Pospieszmy, by potrudzić się, abyśmy dostąpili Królestwa Niebios"^[4].

Zobacz też

• kult świętych
• modlitwa za wstawiennictwem świętego
• święci i błogosławieni Kościoła katolickiego
• święci prawosławni
• Atanazy – inne znane postaci o tym imieniu

Uwagi

1. liturgia katolicka, a także prawosławna według kalendarza juliańskiego
2. prawosławna liturgia według kalendarza gregoriańskiego
3. podwójne datowanie