Barbara Filarska

Barbara Jadwiga Filarska (ur. 30 czerwca 1922 w Warszawie, zm. 3 września 2007 tamże) – historyk sztuki, bizantynolog.

Barbara Filarska

Data i miejsce urodzenia	30 czerwca 1922 Warszawa
Data i miejsce śmierci	3 września 2007 Warszawa
profesor nauk humanistycznych
Specjalność: historia sztuki
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Doktorat	1961
Habilitacja	1969
Profesura	1987
Polska Akademia Nauk
Status	członek krajowy czynny
Uczelnia	Zakład Archeologii Śródziemnomorskiej PAN Katolicki Uniwersytet Lubelski
Odznaczenia

Życiorys

Urodzona w inteligenckiej rodzinie ppłk. Władysława Wąsika (1893–1932) i Heleny ze Stawnickich (1898–1944)^[1], uczyła się w XVI liceum państwowym na Żoliborzu im. Aleksandry Piłsudskiej, gdzie w 1940 zdała maturę na tajnych kompletach. Była harcerką VIII Warszawskiej Żeńskiej Drużyny Harcerskiej „Górskiej”^[2].

Podczas okupacji niemieckiej działała w konspiracji. Przysięgę składała w czerwcu 1942 roku w Komendzie Głównej Obszaru Warszawskiego Armii Krajowej jako kierowniczka centrali i szyfrantka. Pod pseudonimem „Bronka” uczestniczyła w powstaniu warszawskim. We wrześniu 1944 roku została awansowana do stopnia podporucznika. Po upadku powstania znalazła się w niewoli niemieckiej jako jeniec Stalagu 344 Lamsdorf, następnie skierowana do obozu szpitalnego w Zeithain (Stalag IV B/H)^[3][2].

Po zakończeniu wojny i powrocie z obozu znalazła zajęcie w stołecznym Muzeum Narodowym, wkrótce jednak doznała represji ze strony SB, po dwóch miesiącach zwolniona z aresztu.

Od czerwca 1945 do lipca 1957 roku była pracownikiem w Zbiorach Sztuki Starożytnej Muzeum Narodowego w Warszawie. Pod kierunkiem Marii Ludwiki Bernhard uczestniczyła w pracach związanych z organizacją całej struktury zbiorów starożytnych (inwentarze, magazyny i galerie).

Dyplom magistra filologii w zakresie filologii klasycznej uzyskała w 1947 roku na Uniwersytecie Warszawskim na podstawie pracy o Pauzaniaszu. W latach 1945–1968 była uczennicą, a potem współpracownicą Kazimierza Michałowskiego w Dziale Sztuki Starożytnej Muzeum Narodowego w Warszawie. W latach 1957–1969 pracowała na stanowisku adiunkta Zakładzie Archeologii Śródziemnomorskiej PAN. Była uczestniczką polskich wykopalisk w Syrii i Egipcie. Autorka prac z zakresu szklarstwa starożytnego, dekoracji architektonicznych Palmyry oraz sztuki i architektury wczesnochrześcijańskiej. W 1969 roku uzyskała habilitację na Uniwersytecie Warszawskim na podstawie rozprawy Studia nad dekoracjami architektonicznymi Palmyry. 1 lipca 1969 roku została powołana na stanowisko docenta na Wydziale Nauk Humanistycznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

W roku 1987 została profesorem Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i kierownikiem Katedry Historii Sztuki Starożytnej i Wczesnochrześcijańskiej KUL. Jako doświadczony archeolog i historyk sztuki była współtwórcą Międzywydziałowego Zakładu Badań nad Antykiem Chrześcijańskim oraz inicjatorką badań nad sztuką antyku chrześcijańskiego w Polsce. Przez długie lata była czynnym członkiem Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, korespondentem Lubelskiego Towarzystwa Naukowego, członkiem Zarządu Sekcji Patrystycznej przy Komisji Nauk Episkopatu Polski.

Była żoną Zbigniewa Adama Filarskiego (1917–2005)^[1][4].

Zmarła w wieku 85 lat. Pochowana 10 września 2007 roku w grobie rodzinnym na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (B17-8-5)^[4].

Wybrane publikacje

• Szkła starożytne. Katalog naczyń, Warszawa: Muzeum Narodowe 1952.
• Historia sztuki starożytnej Grecji, Warszawa: Stołeczny Uniwersytet Powszechny Towarzystwa Wiedzy Powszechnej 1958.
• Szła starożytne. Starożytne ozdoby i elementy dekoracji w szkle, Warszawa: Muzeum Narodowe 1962.
• Studia nad dekoracjami architektonicznymi Palmyry, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 1967.
• Szkło piękne i użyteczne, Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1973.
• Początki architektury chrześcijańskiej, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 1983.
• Początki sztuki chrześcijańskiej, Lublin: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego KUL 1986.
• Archeologia chrześcijańska zachodniej części Imperium Rzymskiego, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Teologii Katolickiej 1999.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Walecznych^[2]
• Medal Wojska^[2]
• Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami^[2]
• Srebrny Krzyż Zasługi (11 lipca 1955)^[5]
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)^[6]