Bateria artylerii nr 44

44 Bateria artylerii – polska dwudziałowa improwizowana bateria artylerii przeciwdesantowej kalibru 75 mm wz. 1897, utworzona ze zdemontowanych armat z pokładu kanonierki ORP "Generał Haller" ustawiona niedaleko Punktu Obserwacyjnego Hel, Półwyspu Helskiego (od strony pełnego morza i wejścia do zatoki). Wchodziła w skład Dywizjonu Artylerii Nadbrzeżnej, Rejonu Umocnionego Hel.

44 Bateria Artylerii Przeciwdesantowej

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1939
Rozformowanie	1939
Dowódcy
Ostatni	por. mar. Zbigniew Kowalski
Działania zbrojne
Obrona Wybrzeża 1939
Organizacja
Dyslokacja	Hel
Rodzaj sił zbrojnych	Marynarka Wojenna
Rodzaj wojsk	artyleria
Podległość	Dywizjon Artylerii Nadbrzeżnej, Rejon Umocniony Hel

Sformowanie i działania bojowe w kampanii wrześniowej

Baterię artylerii przeciwdesantową nr 44 sformowano na podstawie rozkazu Dowódcy Floty z dnia 4 września 1939 r. Do jej sformowania przystąpiono 5 września, podstawą jej utworzenia było użycie części załogi i dwóch armat kal. 75 mm Schneider wz.1897 z rozbrojonej kanonierki ORP "Generał Haller". Baterię posadowiono na improwizowanych działobitniach zbudowanych na fundamentach z drewnianych okrąglaków^[1]. Umiejscowiono ją niedaleko Punktu Obserwacyjnego Hel i Góry Szwedów. Sektor ostrzału i obrony przeciwdesantowej rozciągał się od strony morza i wejścia do Zatoki Gdańskiej. Dowódcą baterii został były oficer artylerii ORP "Wicher" por. mar. Zbigniew Kowalski, zastępcą dowódcy ppor. mar. Jerzy Brunon Broniewicz^[2]. Bateria szybko osiągnęła gotowość bojową i włączyła się do walk z niemieckimi jednostkami pływającymi.

Wykaz pojedynków baterii nr 44 z niemieckimi okrętami:

• 8 IX w godz. 14.20 - 14.12 wraz z 21 baterią przeciwlotniczą ostrzelała zespół trałujący 1. R. Flotille (1 Flotylla Kutrów Trałowych), flotylla wycofała się pod osłoną zasłony dymnej,
• 12 IX o godz. 8.35 44 bateria przeciwdesantowa wraz bateriami nr 42 i 43 ostrzelała celnie trałowiec niemiecki "Otto Braun", jeden z pocisków trafił w dziobówkę raniąc 5 marynarzy,
• 13 IX o godz. 6.00 ostrzelała kuter trałowy R 23, wpłynął do Władysławowa,
• 14 IX o godz. 8.30 wraz z armatami 75 mm "oświetlającymi" baterii nr 31 ostrzelała trałowiec M 132, oddano 10 salw, okręt wycofał się pod osłoną zasłony dymnej, wystrzelił w kierunku "cypla" Helu 5 pocisków,
• 25 IX w godz. 10.04 - 10.45 wspólnie z bateriami nr 32 i 41 i ewentualnie z improwizowaną baterią z rejonu Jastarni, ostrzelała zespół trałujący 5. H.S.-Flotille (5 Flotylla Ochrony Portów), pod osłoną torpedowca T 196, jednostki niemieckie wycofały się pod osłoną zasłony dymnej^[3].

29 września w godzinach porannych marynarze 44 baterii pod dowództwem por. Z. Kowalskiego stoczyli potyczkę z użyciem broni strzeleckiej, w tym maszynowej z częścią zbuntowanej 13 i 12 kompanii strzeleckiej w rejonie swojego zakwaterowania i zajmowanych stanowisk ogniowych. Dokonano licznych zatrzymań i rozbrojeń buntowników, wspierając żandarmerię i pododdziały marynarzy^[4].