Bitwa o Podgaje

Bitwa o Podgaje – starcie zbrojne mające miejsce w dniach 31 stycznia-3 lutego 1945 między oddziałami 1 Armii Wojska Polskiego a 15 Dywizją Piechoty SS Lettland.

Bitwa o Podgaje

II wojna światowa, front wschodni, część operacji pomorskiej
Czas	31 stycznia – 3 lutego 1945
Miejsce	Podgaje
Terytorium	III Rzesza
Przyczyna	próba przełamania Wału Pomorskiego
Wynik	zwycięstwo 1 Dywizji Piechoty 1 Armii Wojska Polskiego
Strony konfliktu
III Rzesza Polska  ZSRR
Dowódcy
SS-Oberführer Arthur Ax[1] gen. bryg. Wojciech Bewziuk
Siły
15 Dywizja Piechoty SS Lettland 1 Dywizja Piechoty
Straty
ponad 3000 zabitych i rannych 233 zabitych, 58 zaginionych i 510 rannych
Położenie na mapie Rzeszy Niemieckiej miejsce bitwy
53°28′31″N 16°52′51″E

Żołnierze 1 Dywizji Piechoty wyruszają na front

Do pierwszych walk doszło, gdy 4 kompania dowodzona przez ppor. Alfreda Sofkę z 1 Dywizji Piechoty dotarła do tzw. pasa przesłaniania pod Podgajami, wchodzącego w skład Wału Pomorskiego. Odcinek w rejonie Podgajów obsadziła 15 Dywizja Piechoty SS Lettland^[2][3]. Kompania pozbawiona wsparcia (pozostałe pododdziały uwikłały się w walki z 48 Zmotoryzowanym Pułkiem SS) uległa po walce oddziałom 15 Dywizji Piechoty SS Lettland. Ppor. Sofka poległ, a pozostali przy życiu żołnierze polscy oddali się do niewoli^[4].

Kiedy bici jeńcy zorientowali się, że zostaną zabici, trzech z nich podjęło próbę ucieczki^[5]. Uciec udało się jednak jedynie chor. Zbigniewowi Furgale, pozostali dwaj zostali zabici. Po związniu rąk drutem kolczastym jeńcy zostali zamknięci w stodole, którą podpalono^[6].

Osobny artykuł: Zbrodnia w Podgajach.

W rejon Podgajów dotarły kolejne pododdziały 1 Dywizji Piechoty i pomimo ataku prowadzonych 1 i 2 lutego obrona niemiecka nie została przełamana^[4]. Powodzenie w postacji zdobycia miejscowości nastąpiło 3 lutego i związane było z przybyciem kolejnych posiłków w tym czołgu z 2 Gwardyjskiego Korpusu Pancernego Armii Czerwonej^[6]. Straty po stronie polskiej były znaczne poległo 233 żołnierzy (w tym 24 oficerów), oprócz tego było jeszcze 510 rannych i 58 zaginionych. Straty niemieckie ocenione zostały na ponad 3000 zabitych i rannych^[4]. W ręce polskie trafiło również 20 dział oraz kilkaset furmanek, motocykli i rowerów^[7].

Po zakończeniu wojny Okręgowa Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich w Koszalinie ustaliła, że za zbrodnię na jeńcach polskich odpowiada dowodzący dywizją SS-Oberführer Ax oraz oficerowie Hasel i Rhode^[8].

Upamiętnienie

W okresie Polski Ludowej w centrum miejscowości zbudowano pomnik upamiętniający 31 żołnierzy polskich zamordowanych po oddaniu się do niemieckiej niewoli, a w III Rzeczypospolitej uczestników bitwy upamiętniono na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie tablicą z napisem: „PODGAJE 31 I 1945”^[9].