Bitwa o Radom

Bitwa o Radom – starcie zbrojne mające miejsce w dniach 15–16 stycznia 1945 między oddziałami Armii Czerwonej a wojskami niemieckimi, skutkujące zdobyciem Radomia i zakończeniem władzy reżimu III Rzeszy w powiecie radomskim dystryktu radomskiego.

Bitwa o Radom

II wojna światowa, front wschodni, ofensywa styczniowa
Czas	15–16 stycznia 1945
Miejsce	Radom
Terytorium	Polska pod okupacją III Rzeszy (Generalne Gubernatorstwo)
Przyczyna	ofensywa styczniowa Armii Czerwonej
Wynik	zwycięstwo żołnierzy Armii Czerwonej
Strony konfliktu
ZSRR  III Rzesza
Dowódcy
gen. Władimir Kołpakczi gen. Iwan Juszczuk gen.Siergiej Rudenko
Siły
69 Armia, 11 Korpus Pancerny, 16 Armia Lotnicza 45 Dywizja Piechoty, 19 Dywizja Pancerna, 10 Dywizja Zmotoryzowana, 24 pułk zapasowy, 475 batalion przeciwpancerny, 695 batalion policji i 791 batalion policji
Straty
2674 zabitych żołnierzy i oficerów
Położenie na mapie Polski w latach 1945–1951 miejsce bitwy
51°24′13″N 21°09′24″E

Przebieg działań bojowych

Ofensywa styczniowa Armii Czerwonej, która ruszyła 12 stycznia 1945, spowodowała, że wojska Armii Czerwonej przełamały obronę niemiecką na całej linii frontu na przyczółku baranowsko-sandomierskim i 15 stycznia dotarły na przedpola Radomia. Miasto zostało przygotowane przez Niemców do obrony okrężnej i długotrwałego oporu. Do obrony Radomia przeznaczono 45 Dywizję Piechoty, 19 Dywizję Pancerną, 10 Dywizję Zmotoryzowaną oraz 24 pułk zapasowy, 475 batalion przeciwpancerny, 695 batalion policji i 791 batalion policji^[1].

Radziecki plan zdobycia Radomia zakładał przeprowadzenie jednoczesnego ataku z trzech kierunków: od wschodu nacierać miała 36 Brygada Pancerna, od północy – 20 Brygada Pancerna, a od południa – 65 Brygada Pancerna. Około godziny 16:00 udało się przełamać niemiecką obronę na przedpolach miasta, co umożliwiło żołnierzom 11 Korpusu Pancernego wdarcie się do miasta. Jako pierwsi w granice miasta wkroczyli czerwonoarmiści z 218 Pułku Strzeleckiego należącego do 77 Dywizji Strzeleckiej. Około północy bitwa o Radom weszła w decydującą fazę. Po nocnych walkach oraz dziennych, trwających do godziny 9:00, opór Niemców został całkowicie złamany. Miasto zostało uwolnione spod okupacji niemieckiej^[1]. Do zdobycia Radomia przyczyniła się również 16 Armia Lotnicza dowodzona przez gen. Siergieja Rudenkę^[2].

W czasie walk w rejonie Radomia i w samym mieście poległo 2674 żołnierzy Armii Czerwonej. Polegli pochowani zostali w zbiorowych mogiłach na cmentarzu przy ul. Warszawskiej w Radomiu^[3].

Upamiętnienie

Za męstwo i odwagę wykazaną w walce o zdobycie Radomia 11 Korpus Pancerny, 25 i 61 Korpus Strzelecki oraz inne jednostki otrzymały zaszczytną nazwę Radomskich^[2]. W okresie Polski Ludowej w parku miejskim w Radomiu wzniesiono pomnik poświęcony żołnierzom poległym w walkach o zdobycie Radomia. Na pomniku umieszczono napis w języku polskim i rosyjskim: Tu spoczywają żołnierze i podoficerowie Armii Czerwonej polegli w walce z niemiecko-faszystowskimi okupantami przy oswabadzaniu m. Radomia 16.1.1945 r. WIECZYSTA SŁAWA BOHATEROM^[4][3].