Bitwa pod Rybnicą

Bitwa pod Rybnicą – bitwa stoczona 20 października 1863 roku pomiędzy oddziałem powstańców styczniowych pod dowództwem pułkownika Dionizego Czachowskiego z oddziałami rosyjskimi majora Czuti.

Bitwa pod Rybnicą

powstanie styczniowe
Pomnik fundacji Senatora Aleksandra Pietrowa na polu bitwy w Rybnicy (20.10.1863)
Czas	20 października 1863
Miejsce	Rybnica
Terytorium	Królestwo Kongresowe
Wynik	zwycięstwo polskich powstańców
Strony konfliktu
powstańcy styczniowi Imperium Rosyjskie
Dowódcy
płk Dionizy Czachowski mjr Czuti
Siły
650 500
Straty
27 zabitych, ok. 30 rannych 50-60 zabitych i rannych
Położenie na mapie Guberni Królestwa Polskiego (1904) miejsce bitwy
50°36′11″N 21°25′03″E

Geneza bitwy

Po przekroczeniu Wisły w dniu 20 października 1863 oddział powstańczy płk Czachowskiego ruszył poprzez Osiek i lasy osieckie na północ. Na wieść o przeprawie powstańców przez Wisłę, ze Staszowa wyruszył mjr Czuti z dwoma rotami halickiego pułku piechoty i szwadronem noworosyjskiego pułku dragonów. Mjr Czuti wyśledził powstańczy oddział po jego wyjściu z Osieka. Po zorientowaniu się w kierunku marszu powstańców, urządził zasadzkę we wsi Rybnica. Dowódca rosyjski wybrał miejsce zasadzki w miejscu w którym droga przechodziła wąwozem, wśród zarośli, pomiędzy dwoma wzgórzami w pobliżu stawu i młyna wodnego. Rosjanie zajęli pozycję na północnym wzgórzu o niezalesionym stoku, na skraju lasu.

Przebieg bitwy

Wychodzący przez zachodni kraniec Rybnicy oddział powstańczy został ok. 15 zaatakowany przez oddział rosyjski. Idąca w awangardzie jazda powstańcza natknęła się na drodze na kozaków. Jednocześnie ze wzgórza została ostrzelana rowleczona kolumna powstańców. Po opanowaniu zamieszania, powstańcy uderzyli na ukrytą w lesie piechotę, obchodząc od lewej strony staw, zamierzając wyjść na tyły nieprzyjaciela. Na wzgórzu doszło do zażartej walki pomiędzy rosyjską piechotą a kosynierami. Równocześnie kozacy zostali zepchnięci w dolinę, na most obok młyna. Wskutek naporu na moście pękły barierki i kozacy wraz z końmi zaczęli wpadać do wody. Niektórzy z nich potonęli. Po półtoragodzinnej walce oddział rosyjski wycofał się na północ.

Epilog

Major Czuti mimo poniesionej porażki nie zaprzestał obserwacji oddziału powstańczego. Przyczyniło się to do rozbicia powstańczego oddziału następnego dnia pod Jurkowicami.

Przebieg bitwy opisał w swoich wspomnieniach Romuald Wilusz.

Bibliografia

• Stanisław Długosz, Czachowski. Boje polskie IV, Poznań 1914, Wielkopolska Księgarnia Nakładowa Karola Rzepeckiego.
• Eugeniusz Niebielski, Bitwa pod Jurkowicami, „Wojskowy Przegląd Historyczny„, 3/1993.
• Powstanie styczniowe 1863-1864. Miejsca pamięci. Województwo krakowskie i sandomierskie