Blueberry

Blueberry – francuska seria komiksowa z gatunku western, stworzona w 1963 przez Jeana-Michela Charliera (scenariusz) i Jeana Girauda (rysunki), początkowo ukazująca się w odcinkach w czasopiśmie „Pilote”, a od 1965 także w formie albumów nakładem różnych wydawnictw grupy Dargaud^[1]. Po śmierci Charliera seria została przemianowana na Mister Blueberry, a scenariusz do niej pisał Giraud, jednocześnie nadal ją rysując. Ostatni tom ukazał się w 2005. Popularność serii sprawiła, że powstały cykle poboczne: Młodość Blueberry'ego (fr. La Jeunesse de Blueberry) i Marshal Blueberry.

Polskie wydania

W Polsce w latach 2002–2003 nakładem wydawnictwa Podsiedlik-Raniowski i S-ka ukazały się tomy 1–5 Blueberry'ego. W latach 2008–2023 wydawnictwo Egmont Polska opublikowało wszystkie tomy serii głównej i serii pobocznych w wydaniach zbiorczych.

Fabuła

Tytułowy bohater, porucznik Kawalerii USA Mike Steven Donovan znany jako Blueberry^[2] wyraźnie różni się od tradycyjnych bohaterów westernów. Kobieciarz, hazardzista i awanturnik o twarzy młodego Jeana-Paula Belmondo, z trudem podporządkowuje swą niesforną naturę wojskowym rygorom, usiłując pogodzić obowiązki żołnierza z własnym poczuciem sprawiedliwości. Blueberry zawdzięcza sukcesy militarne niekonwencjonalnej strategii, polegającej na przeniesieniu zasad pokera na pole walki. Scenarzysta mocno osadził akcję w realiach Dzikiego Zachodu po wojnie secesyjnej, zaś ilustrator wiernie odtworzył pejzaże i klimat epoki. Dzięki filmowemu rytmowi narracji i kadrowaniu udało się uzyskać charakterystyczny dla westernu rozmach i oddać urodę Dzikiego Zachodu^[3].

Tomy

Seria Blueberry

Tom	Tytuł i rok I wydania polskiego	Tytuł i rok I wydania oryginalnego	Autorzy	Uwagi
1	Fort Navajo (2002)	Fort Navajo (1965)	scenariusz: Jean-Michel Charlier rysunki: Jean Giraud	W wydaniu tomy zostały wznowione w albumie zbiorczym Blueberry. Tom 0 (2017).
2	Burza na zachodzie (2002)	Tonnerre à l'ouest (1966)
3	Samotny orzeł (2003)	L'aigle solitaire (1967)
4	Zaginiony jeździec (2003)	Le cavalier perdu (1968)
5	Tropem Nawahów (2003)	La piste des Navajos (1969)
6	Człowiek ze srebrną gwiazdą (2008)	L'homme à l'étoile d'argent (1969)		W polskim wydaniu tom ukazał się w albumie zbiorczym Blueberry. Tom 1 (2008).
7	Żelazny koń (2010)	Le cheval de fer (1970)		W polskim wydaniu tomy ukazały się w albumie zbiorczym Blueberry. Tom 2 (2010).
8	Stalowa pięść (2010)	L'homme au poing d'acier (1970)
9	Szlak Siuksów (2010)	La piste des Sioux (1971)
10	Generał Żółta Głowa (2010)	Général "Tête Jaune" (1971)
11	Kopalnia zaginionego Niemca (2008)	La mine de l'allemand perdu (1972)		W polskim wydaniu tomy ukazały się w albumie zbiorczym Blueberry. Tom 1 (2008).
12	Widmo ze złotymi kulami (2008)	Le spectre aux balles d'or (1972)
13	Chihuahua Pearl (2012)	Chihuahua Pearl (1973)		W polskim wydaniu tomy ukazały się w albumie zbiorczym Blueberry. Tom 3 (2012).
14	Człowiek wart 500 000$ (2012)	L'homme qui valait 500 000$ (1973)
15	Trumienna ballada (2012)	Ballade pour un cercueil (1974)
16	Wyjęty spod prawa (2015)	Le hors-la-loi (1974)		W polskim wydaniu tomy ukazały się w albumie zbiorczym Blueberry. Tom 4 (2015).
17	Angel Face (2015)	Angel Face (1975)
18	Złamany nos (2015)	Nez Cassé (1980)		W polskim wydaniu tomy ukazały się w albumie zbiorczym Blueberry. Tom 5 (2015).
19	Długi marsz (2015)	La longue marche (1980)
20	Plemię widmo (2015)	La tribu fantôme (1982)
21	Ostatnia szansa (2016)	La dernière carte (1983)		W polskim wydaniu tomy ukazały się w albumie zbiorczym Blueberry. Tom 6 (2016).
22	Koniec drogi (2016)	Le bout de la piste (1986)
23	Arizona Love (2016)	Arizona Love (1990)
24	Mister Blueberry (2016)	Mister Blueberry (1995)	scenariusz i rysunki: Jean Giraud	W polskim wydaniu tomy ukazały się w albumie zbiorczym Blueberry. Tom 7 (2016).
25	Cienie nad Tombstone (2016)	Ombres sur Tombstone (1997)
26	Apacz Geronimo (2016)	Geronimo l'Apache (1999)		W polskim wydaniu tomy ukazały się w albumie zbiorczym Blueberry. Tom 8 (2016).
27	OK Corral (2016)	OK Corral (2003)
28	Dust (2016)	Dust (2005)

Seria Młodość Blueberry'ego

Tom	Tytuł i rok I wydania polskiego	Tytuł i rok I wydania oryginalnego	Autorzy	Uwagi
1	Młodość Blueberry'ego (2021)	La jeunesse de Blueberry (1975)	scenariusz: Jean-Michel Charlier rysunki: Jean Giraud	W polskim wydaniu tomy ukazały się w albumie zbiorczym Młodość Blueberry'ego. Tom 1 (2021).
2	Jankes o nazwisku Blueberry (2021)	Un yankee nommé Blueberry (1978)
3	Niebieski jeździec (2021)	Cavalier bleu (1979)
4	Demony Missouri (2022)	Les démons du Missouri (1985)	scenariusz: Jean-Michel Charlier rysunki: Colin Wilson	W polskim wydaniu tomy ukazały się w albumie zbiorczym Młodość Blueberry'ego. Tom 2 (2022).
5	Kansas w ogniu (2022)	Terreur sur le Kansas (1987)
6	Piekielny rajd (2022)	Le raid infernal (1987)
7	Bezlitosny pościg (2022)	La poursuite impitoyable (1992)	scenariusz: François Corteggiani rysunki: Colin Wilson
8	Trzej obcy w Atlancie (2022)	Trois hommes pour Atlanta (1993)
9	Cena krwi (2022)	Le prix du sang (1994)
10	Plan Pinkertona (2022)	La solution Pinkerton (1998)	scenariusz: François Corteggiani rysunki: Michel Blanc-Dumont	W polskim wydaniu tomy ukazały się w albumie zbiorczym Młodość Blueberry'ego. Tom 3 (2022).
11	Szlak przeklętych (2022)	La piste des maudits (2000)
12	Ostatni pociąg do Waszyngtonu (2022)	Dernier train pour Washington (2001)
13	Zabić Lincolna (2022)	Il faut tuer Lincoln (2003)
14	Rzeźnik z Cincinnati (2022)	Le Boucher de Cincinnati (2006)		W polskim wydaniu tomy ukazały się w albumie zbiorczym Młodość Blueberry'ego. Tom 4 (2022).
15	Syrena z Veracruz (2022)	La sirène de Vera Cruz (2007)
16	Śmierć dla stu dolarów (2022)	100 dollars pour mourir (2007)
17	Szlak łez (2022)	Le sentier des larmes (2008)
18	1276 dusz (2023)	1276 âmes (2009)		W polskim wydaniu tomy ukażą się w albumie zbiorczym Młodość Blueberry'ego. Tom 5 (2023).
19	Odkupienie (2023)	Rédemption (2010)
20	Gettysburg (2023)	Gettysburg (2014)
21	Konwój wyklętych (2023)	Le convoi des bannis (2016)

Seria Marshal Blueberry

Tom	Tytuł i rok I wydania polskiego	Tytuł i rok I wydania oryginalnego	Autorzy	Uwagi
1	Na rozkaz Waszyngtonu (2018)	Sur ordre de Washington (1991)	scenariusz: Jean Giraud rysunki: William Vance	W polskim wydaniu wszystkie tomy ukazały się w albumie zbiorczym pt. Marshal Blueberry (2018).
2	Misja Sherman (2018)	Mission Sherman (1993)
3	Krwawa granica (2018)	Frontière sanglante (2000)	scenariusz: Jean Giraud rysunki: Michel Rouge

Adaptacja filmowa

Seria doczekała się ekranizacji w 2004 roku; jej reżyserem był Jan Kounen^[4].