Gnojanka usiatkowana

Gnojanka usiatkowana (Bolbitius reticulatus (Pers.) Ricken) – gatunek grzybów z rodziny gnojankowatych (Bolbitiaceae)^[1].

Gnojanka usiatkowana

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	gnojankowate
Rodzaj	gnojanka
Gatunek	gnojanka usiatkowana
Nazwa systematyczna
Bolbitius reticulatus (Pers.) Ricken Die Blätterpilze 1: 68 (1915)

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Bolbitius, Bolbitiaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w roku 1798 Christiaan Hendrik Persoon nadając mu nazwę Agaricus reticulatus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w roku 1915 A.Ricken^[1].

Synonimów nazwy naukowej ma około 20. Niektóre z nich^[2]:

• Bolbitius aleuriatus (Fr.) Singer 1951
• Bolbitius reticulatus var. aleuriatus (Fr.) Bon 1990
• Bolbitius reticulatus var. australis (E. Horak) Garrido 1985
• Bolbitius reticulatus (Pers.) Ricken 1915, var. reticulatus
• Pluteolus aleuriatus var. reticulatus (Pers.) J.E. Lange 1938

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 roku^[3].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 1,5–5 cm, początkowo dzwonkowaty, później wypukły, w końcu płasko rozpostarty. Powierzchnia gładka, śluzowata, liliowa, szarawa lub fioletowawa, zazwyczaj na środku ciemniejsza, niż przy brzegu. Zazwyczaj jest prążkowany, czasami do samego środka^[4].

Blaszki

Wolne, lub bardzo słabo przyrośnięte, dość gęste, początkowo białawe, potem lekko różowe, w końcu cynamonowe^[4].

Trzon

Wysokość 3–7 cm, grubość około 0,5 cm, cylindryczny. Powierzchnia biała, drobno łuskowata, oprószona lub drobno owłosiona^[4].

Miąższ

Białawy, bez wyraźnego zapachu i smaku^[4].

Cechy mikroskopowe

Wysyp zarodników rdzawobrązowy. Zarodniki eliptyczne, gładkie, z porą rostkową na jednym końcu. Rozmiar: 9–13 × 4–6 μm. Na blaszkach występują brachybazydiole^[4]. Mają maczugowaty lub butelkowaty kształt i rozmiar 20–50 × 5–14 μm^[5].

Występowanie i siedlisko

Występuje w Ameryce Północnej, Europie i Japonii^[6]. W Ameryce Północnej jest szeroko rozprzestrzeniony^[4]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – gatunek potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych^[7]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Norwegii, Szwecji, Finlandii^[3].

Saprotrof^[3]. Rozwija się na próchniejącym drewnie drzew liściastych, na kłodach, zrębkach i resztkach drewna^[4].