Pępkolejkówka czerwonawa

Pępkolejkówka czerwonawa (Bonomyces sinopicus (Fr.) Vizzini) – gatunek grzybów z rzędu pieczarkowców (Agaricales).

Pępkolejkówka czerwonawa

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	Pseudoclitocybaceae
Rodzaj	pępkolejkówka
Gatunek	pępkolejkówka czerwonawa
Nazwa systematyczna
Bonomyces sinopicus (Fr.) Vizzini Index Fungorum 159: 1 (2014)

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Bonomyces, Pseudoclitocybaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1818 r. Elias Fries, nadając mu nazwę Agaricus sinoppicus. W 1871 r. Paul Kummer przeniósł go do rodzaju Clitocybe, nadając mu nazwę Clitocybe sinopica, i pod taką nazwą gatunek ten znany był w Polsce. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę, nadał mu w 2014 r. Alfredo Vizzini przenosząc go do rodzaju Bonomyces^[1].

Synonimy naukowe^[2]:

• Agaricus sinopicus Fr. 1818
• Clitocybe sinopica (Fr.) P. Kumm. 1871
• Clitocybe sinopica var. arnoldii Boud. 1904
• Clitocybe sinopica var. aureospora Contu 1990
• Clitocybe sinopica var. microspora Métrod 1938
• Clitocybe sinopica var. putris Raithelh. 1971
• Clitocybe sinopica var. rimosa H.E. Bigelow 1985
• Clitocybe sinopica (Fr.) P. Kumm. 1871 var. sinopica
• Clitocybe sinopica var. torosa Bres.
• Clitocybe subsinopica Harmaja 1978
• Omphalia sinopica (Fr.) Quél. 1886

Władysław Wojewoda w 2000 r. nadał polską nazwę lejkówka czerwonawa dla Clitocybe sinopica^[3]. Po przeniesieniu gatunku do rodzaju Bonomyces stała się ona niespójna z nazwą naukową. W 2025 r. Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego zarekomendowała używanie nazwy pępkolejkówka czerwonawa^[4].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 3–9 cm, kształt młodych owocników łukowaty, później płaski, u starszych lejkowato wklęsły. Powierzchnia gładka, matowa, niehigrofaniczna, u młodych owocników czerwonobrązowa, u starszych wypłowiała, brązowa lub ochrowopomarańczowa. Brzeg gładki, u młodych owocników słabo podwinięty, szybko wyprostowany i pofalowany^[5].

Blaszki

Szerokie, słabo zbiegające, początkowo białawe, potem żółtoochrowe^[5].

Trzon

Wysokość 3–6 cm, grubość 0,5–1,5 cm. Powierzchnia gładka, podłużnie włóknista, tej samej barwy co kapelusz. Jest pełny, u podstawy wyrastają białawe sznury grzybni^[5].

Miąższ

U młodych owocników białawy, u starszych brązowawy. Ma stęchły zapach i mączny smak^[5].

Wysyp zarodników

Biały. Zarodniki szeroko elipsoidalne o rozmiarach 6–8 × 3–4 μm^[6].

Gatunki podobne

• lejkówka modrzewiowa (Rhizocybe vermicularis) – nie posiada mącznego zapachu^[5]
• lejkówka łuseczkowata (Infundibulicybe squamulosa) na kapeluszu ma delikatne łuseczki^[5]
• gąsówka rudawa (Paralepista flaccida). Jest większa, ma gęściejsze blaszki i występuje dopiero jesienią^[7].

Występowanie

Opisano występowanie lejkówki czerwonawej w Ameryce Północnej, Środkowej, Europie i Japonii^[8]. W Polsce jest dość częsta^[9]

Naziemny saprotrof^[3]. Występuje w lasach iglastych i na ich obrzeżach, w zaroślach, na obrzeżach dróg, w trawnikach, na wypaleniskach (grzyb wypaleniskowy). Rośnie na trawie, wśród mchów lub na nagiej ziemi^[5][3]. Pojawia się wcześnie, czasami nawet w kwietniu, główny okres występowania to miesiące maj i czerwiec, ale czasami występuje do października^[3].

Znaczenie

Jest grzybem jadalnym, jednak odradza się jego zbieranie w celach spożywczych, gdyż łatwo go pomylić z innymi, niejadalnymi, a nawet trującymi lejkówkami^[9].