Węglan wapnia

Węglan wapnia (E170) – nieorganiczny związek chemiczny, sól kwasu węglowego i wapnia.

Węglan wapnia

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) węglan(IV) wapnia Inne nazwy i oznaczenia farm. Calcii carbonas praecipitatus[1] inne E170, C.I. 77220
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	CaCO3
Masa molowa	100,09 g/mol
Wygląd	biały, drobnokrystaliczny proszek[1]
Identyfikacja
Numer CAS	471-34-1
PubChem	10112
DrugBank	DB06724
SMILES [Ca+2].[O-]C([O-])=O
Właściwości Gęstość 2,83 g/cm³; ciało stałe Rozpuszczalność w wodzie 14 mg/l (20 °C)[2]
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich Europejskie oznakowanie substancji oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne Na podstawie podanego źródła według MSDS Drażniący (Xi) Zwroty R R37/38, R41 Zwroty S S26, S36/37/39 NFPA 704 Na podstawie podanego źródła 0 2 0   Numer RTECS FF9335000 Dawka śmiertelna LD50 6450 mg/kg (szczur, doustnie)[3]
Podobne związki
Podobne związki	węglan magnezu
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Klasyfikacja medyczna
ATC	A12 AA04
Farmakokinetyka Działanie w niedoborach wapnia, zapobiegawczo w osteoporozie

Występowanie

Węglan wapnia jest szeroko rozpowszechniony w przyrodzie, stanowiąc podstawowy składnik wielu minerałów (np. kalcytu i aragonitu)^[4], wytrącanych bądź abiotycznie, bądź przez organizmy żywe (na przykład koralowce i mięczaki), a także niektórych skał (wapieni, dolomitów, kredy^[5]).

• 
  Kalcyt
• 
  Aragonit
• 
  Dolomit
• 
  Koral (gałązki)

Właściwości

Pod wpływem wysokiej temperatury rozkłada się na tlenek wapnia i dwutlenek węgla^[4]:

${\displaystyle \mathrm {CaCO_{3}{\xrightarrow {temp.}}CaO+CO_{2}} }$

Zastosowanie

Budownictwo

Używany jako materiał budowlany. W postaci wapienia stosowany jako kamień budowlany, zaś w formie sproszkowanych skał wapiennych jako surowiec do produkcji wapna palonego^[4]. Bardzo drobno zmielony może być także wykorzystywany jako biały barwnik – w postaci farby wodnej (tzw. biel wiedeńska).

Przemysł spożywczy

Jest chemicznym dodatkiem do żywności, oznaczonym jako E170. Używany jako utwardzacz, a także biały barwnik spożywczy w produktach takich jak: pieczywo, herbatniki, wyroby cukiernicze, lody, cukierki oraz konserwowane owoce i warzywa. Choć w niewielkich ilościach jest uznawany za nieszkodliwy, to jego nadmiar może powodować bóle brzucha oraz zaparcia^[5].

Medycyna

Jest jedną z najczęściej spotykanych w suplementach diety form dostarczania wapnia do organizmu, którego przyswajalność w takiej formie szacuje się średnio na poziomie ok. 30%^[6]. Stosowany pomocniczo w leczeniu zgagi i refluksu żołądkowo-przełykowego ze względu na działanie zobojętniające wobec kwasu solnego^[7]:

${\displaystyle \mathrm {2HCl+CaCO_{3}\to H_{2}O+CaCl_{2}+CO_{2}\uparrow } }$

Rolnictwo

Stosowany w rolnictwie jako składnik wapna nawozowego węglanowego do wapnowania gleby.

Inne zastosowania

Węglan wapnia można znaleźć również w kosmetykach (np. w pudrze do twarzy), a także w wybielaczach, tabletkach z witaminami oraz w papierosach^[5]. W technologii oczyszczania wody wykorzystywany do wzrostu zasadowości oraz związania agresywnego dwutlenku węgla. Stopień zasadowości bywa podawany jako [g CaCO₃/m³], im więcej gramów CaCO₃ na jednostkę objętości, tym wyższa zasadowość.