Centrum (globalizacja)

Centrum – grupa najbogatszych państw, które przeciwstawia się peryferiom i półperyferiom.

Państwa świata w 2000 r. podzielone na trzy grupy: państwa rdzenia (core) – (niebieski), półperyferyjne (żółty) i peryferyjne (czerwień)

W latach 50. XX wieku w binarnym podziale Paula Prebischa, centrum stanowić miały potęgi przemysłowe, a peryferia kraje rolnicze^[1]. W ujęciu teorii systemu światowego Immanuela Wallersteina centrum oznacza najbogatsze państwa, które utożsamić można z zimnowojennym pojęciem Pierwszego Świata^[2]. Kraje centrum to według Wallersteina te, w których rozpoczął się proces tworzenia systemu światowego, przede wszystkim kraje Zachodniej Europy^[2].

Cechy państw centrum

• Kontrola globalnych zasobów produkcyjnych i finansowych^[3] oraz eksploatacja państw peryferyjnych dzięki dużym firmom działającym w skali globalnej^[4].
• Dominacja przemysłu przetwórczego nad wydobywczym, wytwarzanie produktów na bazie półproduktów dostarczanych z peryferiów i półperyferiów.
• Posiadanie wysokich technologii high-tech^[3].
• Wysokim poziom akumulacji i inwestycji, wynikający z niskich podatków^[4].
• Względnie wysokie wynagrodzenia dla pracowników najemnych^[4].
• Wysokie wskaźniki urbanizacji.
• Pod względem ustrojowym są to państwa demokratyczne^[3].

Rosnąca konsumpcja dóbr w państwach centralnych prowadzi do ich ekspansji w stronę peryferiów, co jest początkiem cyklu Kondratiewa^[5].

W odniesieniu do koncepcji marksowskich centrum odpowiada klasie kapitalistycznej na poziomie społeczeństwa^[4].

Zobacz też

• cykl koniunkturalny