Chlorek nitrozylu

Chlorek nitrozylu, NOCl – nieorganiczny związek chemiczny z grupy chlorków kwasowych (chlorek kwasu azotawego).

Chlorek nitrozylu

Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	NOCl
Inne wzory	ClNO
Masa molowa	65,46 g/mol
Wygląd	pomarańczowożółty gaz, ciemnoczerwona ciecz
Identyfikacja
Numer CAS	2696-92-6
PubChem	17601
SMILES N(=O)Cl
InChI InChI=1S/ClNO/c1-2-3 InChIKey VPCDQGACGWYTMC-UHFFFAOYSA-N
Właściwości Gęstość 0,001676 g/cm³[1]; gaz Rozpuszczalność w wodzie rozkład[1] Temperatura topnienia −59,6 °C[1] −61,5 °C[2] Temperatura wrzenia −5,55 °C[2] Punkt potrójny −59,6 °C[2]; 5,5 kPa[2] Punkt krytyczny 167,6 °C[2]; 9,1 MPa[2]; 0,47 g/cm³[2] logP 1,07
Budowa Moment dipolowy 1,83 D[3]
Niebezpieczeństwa Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Wiarygodne źródła oznakowania tej substancji według kryteriów GHS są niedostępne. Numer RTECS QZ7883000
Podobne związki
Podobne związki	fluorek nitrozylu, bromek nitrozylu, chlorek nitrylu, fosgen, chlorek tionylu, chlorek sulfurylu, trichlorek fosforylu
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Otrzymywanie

Można go otrzymać przez reakcję chloru z tlenkiem azotu^[3]:

2NO + Cl
2 → 2NOCl

Powstaje też podczas przygotowywania wody królewskiej, zgodnie z reakcją^[4][5]:

3HCl + HNO
3 → Cl
2 + NOCl + 2H
2O

Obecność chlorku nitrozylu w wodzie królewskiej po raz pierwszy opisał Edmund Davy w roku 1830^[6].

Właściwości

Chlorek nitrozylu w temperaturze pokojowej jest pomarańczowożółtym gazem, a po skropleniu ciemnoczerwoną cieczą. Ma budowę kowalencyjno-jonową i ulega dysocjacji do NO+
(jon nitrozoniowy), [ONClNO]+
i Cl−
. W wodzie ulega hydrolizie do kwasu solnego i azotawego^[3]:

NOCl + H
2O → HCl + HNO
2

Ulega addycji do wiązania podwójnego, przekształcając alkeny w α-chlorooksymy^[7]:

C=C + NOCl → Cl−C−C=N−OH