Chropiatka cuchnąca

Chropiatka cuchnąca (Thelephora palmata (Scop.) Fr.) – gatunek grzybów z rodziny chropiatkowatych^[1].

Chropiatka cuchnąca

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	chropiatkowce
Rodzina	chropiatkowate
Rodzaj	chropiatka
Gatunek	chropiatka cuchnąca
Nazwa systematyczna
Thelephora palmata (Scop.) Fr Syst. mycol. (Lundae) 1: 432 (1821)

Gałązka

Często rośnie grupkami

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Thelephora, Thelephoraceae, Thelephorales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1772 r. Joannes Antonius Scopoli nadając mu nazwę Clavaria palmata. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1821 r. Elias Fries, przenosząc go do rodzaju Thelephora^[1]. Synonimy naukowe^[2]:

• Clavaria palmata Scop. 1772
• Merisma foetidum Pers. 1797
• Merisma foetidum Pers. var. foetidum
• Merisma palmatum (Scop.) Pers. 1822
• Phylacteria palmata (Scop.) Pat. 1900
• Ramaria palmata (Scop.) Holmsk. 1790

Nazwę polską podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1968 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też pod nazwami chropiatka palmiasta i pleśniak gałęzisty^[3].

Morfologia

Owocnik

Krzaczkowato rozgałęziony o wysokości do 10 cm, bez wyraźnego głównego trzonu. Gałązki gęste, o końcach spłaszczonych z ząbkami. Powierzchnia gładka o barwie ciemnobrązowawej, czekoladowobrązowej lub rdzawo-brązowej, często z fioletowym odcieniem. W młodości końce odcinków mają białawe zakończenia^[4][5].

Miąższ

Czarnobrązowy, bardzo ścisły i łykowaty, o nieprzyjemnym zapachu czosnku lub zgniłej kapusty. Czasami jednak brak zapachu. Po wysuszeniu staje się kruchy^[6][4].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki brązowe, nieregularnie graniaste o rozmiarach 8–12 × 7–9 μm. Powierzchnia z krótkimi kolcami o rozmiarach 0,5–1,5 μm^[5]. Podstawki o rozmiarach 70–100 × 9–12 μm i 2–4 sterygmach. Cystyd brak. Strzępki o szerokości 3–9 μm ze sprzążkami, często z wtórnymi przegrodami. W obłoczni strzępki zagęszczone, często na końcach odcinków strzępki są sterylne^[5].

Występowanie i siedlisko

Chropiatka cuchnąca jest szeroko rozprzestrzeniona. Występuje w Ameryce Północnej i Środkowej, Europie, Azji i Australii^[7]. W Polsce jest dość pospolita^[6], ale znajduje się na czerwonych listach gatunków zagrożonych w Niemczech i Holandii^[3].

Rośnie przeważnie grupami w lasach iglastych i mieszanych, wśród mchów i igliwia, zwłaszcza pod sosnami. Pojawia się od lipca do listopada^[3].

Gatunki podobne

Najbardziej podobna jest chropiatka kwiatowata (Thelephora anthocephala). Ma podobne, krzaczkowate owocniki, ale mniejsze, czasami przypominające koronę kwiatu. Nie wydzielają zapachu^[4]. Występuje w lasach liściastych^[3].