Ciemna triada

Ciemna lub mroczna triada – zespół cech osobowości obejmujący makiawelizm, narcyzm i psychopatię^{[1][2][3][4][5]}. Nazywa się je „ciemnymi” lub „mrocznymi” z powodu ich szkodliwych społecznie właściwości^[3][6][7][8]. Osoby o wysokim poziomie tych cech częściej popełniają przestępstwa, wywołują niepokój społeczny i są przyczyną poważnych problemów dla organizacji, zwłaszcza jeśli zajmują stanowiska kierownicze^[9]. Osoby te łączy też brak empatii, bezduszność i egoizm, przedmiotowy stosunek do ludzi, tendencja do manipulacji interpersonalnej i eksploatacji partnerów^[1][9].

Nazwa „ciemna triada” lub „mroczna triada” (ang. dark triad) została wprowadzona przez psychologów Delroya Paulusa i Kevina Williamsa(inne języki), jako określenie dla trzech właściwości dyspozycyjnych, które są społecznie niepożądane, lecz stanowią przejaw „normalnej” zmienności w obrębie osobowości^[1].

Koncepcje pokrewne

Ciemna tetrada

Wielu badaczy zasugerowało rozszerzenie ciemnej triady, aby zawierała czwartą ciemną cechę. Najczęstszym dodatkiem jest codzienny sadyzm^[10] (ang. everyday sadism), definiowany jako przyjemność płynąca z okrucieństwa^[11]. Jakkolwiek sadyzm jest silnie skorelowany z ciemną triadą, naukowcy wykazali, że sadyzm prognozuje antyspołeczne zachowania wykraczające poza ciemną triadę^[12][13]. Jako uzupełnienie proponowano również zaburzenie osobowości borderline i podejmowanie ryzyka w celu uzyskania statusu (ang. status-driven risk-taking)^[14][15].

Jasna triada

Zainspirowany ciemną triadą Scott Barry Kaufman zaproponował wprowadzenie tzw. jasnej triady cnót osobowości: humanizm, kantyzm i wiara w ludzkość^[16][17]. Osoby, które osiągają wysokie wyniki w zakresie cech jasnej triady, zgłaszają również wyższe poziomy: religijności, uduchowienia, satysfakcji życiowej, akceptacji innych, przekonania, że oni i inni są dobrzy, współczucia, empatii, otwartości na doświadczenie i sumienności^[17].

Zobacz też

• antyspołeczne zaburzenie osobowości
• triada Macdonalda
• kleptokracja
• zło