Ciemnobiałka popękana

Kapelusz

Średnica 3–5,5 (11,5) cm, początkowo lekko wypukły z nieco podwiniętym brzegiem, potem płaski lub wklęsły, z niewyraźnym garbkiem i prostym brzegiem, higrofaniczny. Powierzchnia gładka lub drobno łuseczkowata (pod lupą), naga, o barwie od ochrowej do brązowej, na środku jaśniejsza, skórzastożółta do prawie kremowej^[3].

Blaszki

Średnio gęste, L = 50–100, l = (2)3–6, nieregularne, przyrośnięte i zbiegające ząbkiem, faliste, czasem dość wąskie (do 6 mm), kremowe z beżowym odcieniem. Ostrza tej samej barwy, delikatnie owłosione, lekko żółknące podczas suszenia^[3].

Trzon

Wysokość 4–13 cm, grubość × 0,7–1,1 cm, cylindryczny, lekko rozszerzony na wierzchołku, z wyraźną bulwą ośrednicy do 2 cm u podstawy. Powierzchnia podłużnie włóknista, drobno owłosiona, na wierzchołku silniej owłosiona, biała lub biaława, z białą grzybnią u podstawy^[3].

Miąższ

Białawy, ochrowo brązowawy pod kapeluszem, o grzybowym zapachu, czasami podobnym do zapachu spermy. Smak łagodny^[3].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki 7–10 × (4)4,5–6 μm, Q = 1,75, elipsoidalne, elipsoidalno-wrzecionowate lub elipsoidalno-cylindryczne, pokryte drobnymi brodawkami z łącznikami, w odczynniku Melzera amyloidalne. Podstawki (19)23–36 × 9–12 μm, 4-zarodnikowe, rzadko 2-zarodnikowe, maczugowate. Bazydiole 15–33 × 5–11 μm, maczugowate, cylindryczne, nieco nabrzmiałe. Cheilocystydy i pleurocystydy duże, (18) 46–85 (90) × (9) 15–21 (28) μm, wrzecionowate, półbutelkowate, czasami mniej lub bardziej lancetowate, tępe, rzadko septowane, cienkościenne, często z lekko grubościennym wierzchołkiem. Strzępki tramy blaszek cylindryczne lub nieco nabrzmiałe, cienkościenne, niedekstrynoidowe, o szerokości do 15(25) μm. Strzępki skórki kapelusza typu ixocutis do subixotrichoderm w środku, cylindryczne, cienkościenne, gładkie lub wewnątrz inkrustowane ziarenkami, niedekstrynoidalne, o szerokości 3–8 μm z wzniesionymi końcówkami. Strzępki w skórce trzonu cylindryczne, równoległe, cienkościenne, niedekstrynoidowe, o średnicy do 7 μm. Kaulocystydy dwóch rodzajów:

pierwszy rodzaj: częste, 18–48 × 4–12(14) μm, maczugowate, cylindryczne, nieco wrzecionowate, rzadko nieregularne, rozgałęzione lub koralkowate, cienkościenne;
drugi rodzaj: duże, rozproszone, 59–73 × 13–18 μm, wrzecionowate lub nieco butelkowate, cienkościenne^[3].

Strzępki w grzybni u podstawy trzonu cylindryczne, cienkościenne, o średnicy do 8 μm. Cystydy w strzępkach grzybni bardzo rzadkie, 45–52 × 4–4,5 μm, szydłowate. Sprzążek brak^[3].

Gatunki podobne

Ciemnobiałki morfologicznie są trudne do rozróżnienia. W Europie występują dwa podobne gatunki o jasnych, białawych owocnikach. Ciemnobiałka brodawkowanotrzonowa (Melanoleuca verrucipes) jest łatwa do odróżnienia dzięki oryginalnym, czarnym brodawkom lub łuskom na trzonie. Drugi gatunek, Melanoleuca diverticulata, można odróżnić na podstawie cystyd. Niektórzy autorzy jako odrębny gatunek wyróżniają Melanoleuca subalpina. Odróżnia się krótszym trzonem (jest krótszy niż średnica kapelusza), cheilocystydami z zaokrąglonym wierzchołkiem i siedliskiem; rośnie na suchych terenach trawiastych, na halach i alpejskich wrzosowiskach^[3].

Ciemnobiałka popękana

Systematyka i nazewnictwo

Morfologia

Występowanie i siedlisko

Znaczenie

Przypisy

Wikiwand - on