Stożkówka wielkozarodnikowa

Stożkówka wielkozarodnikowa (Conocybe macrospora (G.F. Atk.) Hauskn.) – gatunek grzybów z rodziny gnojankowatych (Bolbitiaceae).

Stożkówka wielkozarodnikowa

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	gnojankowate
Rodzaj	stożkówka
Gatunek	stożkówka wielkozarodnikowa
Nazwa systematyczna
Conocybe macrospora (G.F. Atk.) Hauskn. Öst. Z. Pilzk. 12: 64 (2003)

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Conocybe, Bolbitiaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy opisał go w 1918 r. George Francis Atkinson nadając mu nazwę Galerula macrospora. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Anton Hausknecht w 2003 r.^[1]

Synonimy:

• Conocybe ochracea f. macrospora (G.F. Atk.) Kühner ex Watling 1971
• Conocybe pubescens var. macrospora (G.F. Atk.) E. Ludw. 2007
• Conocybe rubiginosa Watling 1980
• Conocybe tenera f. bispora J.E. Sass 1929
• Galerula macrospora G.F. Atk. 1918^[2].

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.^[3]

Morfologia

Kapelusz

Średnica 1,5–4 cm, początkowo stożkowato wypukły, później lekko rozłożysty i prawie dzwonkowaty. Powierzchnia pozornie gładka i lekko puszysta, higrofaniczny, bladopomarańczowa do pomarańczowobrązowej lub jasnobrązowej, ciemniejsza na środku. Jest higrofaniczny; w stanie wilgotnym ma żłobkowane promieniście brzeg, w stanie suchym jest jaśniejszy^[4].

Blaszki

Dość grube, szerokie i rzadkie, początkowo bladobrązowe lub pomarańczowe, później coraz bardziej brązowawe^[4].

Trzon

Wysokość 5–10 (15) cm, grubość 2–4 mm, cylindryczny, przeważnie prosty, czasem lekko zakrzywiony, początkowo bladożółty w górnej części i jasnopomarańczowy poniżej, ale może być także jasnobrązowy lub pomarańczowy do brązowawego. Powierzchnia żłobkowana, oprószona i nieco ciemniejsza w kierunku podstawy^[4].

Miąższ

W młodości kremowy, potem brązowawy, cienki i bardzo kruchy, bez charakterystycznego zapachu i smaku^[4].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki 13,5–20,5 × 7–11,5 µm, eliptyczne lub w kształcie cytryny, grubościenne i duże. Wysyp zarodników rdzawobrązowy^[4].

Występowanie i siedlisko

Stożkówka wielkozarodnikowa występuje głównie w Ameryce Północnej, Europie i Azji, jej stanowiska podano także w Argentynie i na Nowej Zelandii^[5]. W Polsce rozprzestrzenienie i częstość występowania nie są znane. W piśmiennictwie naukowym do 2003 r. podano tylko jedno stanowisko na Kotlinie Orawsko-Nowotarskiej^[3]. Bardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną^[6].

Naziemny grzyb saprotroficzny i wypaleniskowy. Rośnie w lasach^[3], na łąkach i pastwiskach, na starym oborniku, na glebach z dużą ilością substancji organicznej, także na spaleniskach. Dobrze rozwija się już wiosną, gdy trawa nie jest jeszcze wysoka. Owocniki tworzy pojedynczo lub w rozproszonych grupach od kwietnia do listopada^[4].