Zasłonak ukośniepierścieniowy

Zasłonak ukośniepierścieniowy (Cortinarius biformis Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny zasłonakowatych (Cortinariaceae)^[1].

Zasłonak ukośniepierścieniowy

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	gołąbkowce
Rodzina	zasłonakowate
Rodzaj	zasłonak
Gatunek	zasłonak ukośniepierścieniowy
Nazwa systematyczna
Cortinarius biformis Fr. Epicr. syst. Mycol. (Upsaliae): 299 (1838) [1836-1838]

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cortinarius, Cortinariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Synonimy^[2]:

• Cortinarius biformis Fr. 1838 var. biformis
• Cortinarius biformis var. dilatus Bidaud, Carteret & Reumaux 2012
• Cortinarius biformis var. rubustior Soop 1994
• Hydrocybe biformis (Fr.) M.M. Moser 1953

Nazwę polską nadał Andrzej Nespiak w 1981 r., wcześniej opisywał ten gatunek pod nazwą zasłonak sierocy^[3].

Morfologia

Jest to jeden z najbardziej zmiennych pod względem barwy gatunków zasłonaków. Jego kolor zmienia się z wiekiem z fioletowego na brązowoochrowy^[4].

Kapelusz

Średnica 2–6 cm, kształt u młodych owocników półkulisto-dzwonkowaty, potem płaskowypukły. Jest lepki i higrofaniczny. Powierzchnia lekko błyszcząca, w stanie wilgotnym ciemnofioletowa, brązowofioletowa lub ciemnobrązowa, w stanie suchym żółtobrązowa, pokryta przy brzegu białawymi włókienkami^[4].

Blaszki

Dprzyrośnięte, szerokie lub wąskie, początkowo żółtawobrązowe, potem purpurowoczerwone. Ostrza lekko zębate i jaśniejsze^[4].

Trzon

Wysokość 6–12 cm, grubość 0,5–1 cm, kształt cylindryczny. Powierzchnia fioletowa lub brązowa, pokryta białymi włókienkami. Pierścień białawy lub fioletowy^[4].

Miąższ

Białawy do brązowego, na górze trzonu często fioletowy, szczególnie u młodych okazów. Zapach i smak niewyraźny^[4].

Zarodniki

Elipsoidalne, brodawkowate, 7–8,5 × 4,5–5,5 μm. Wysyp zarodników brązowordzawy^[4].

Występowanie i siedlisko

Znane jest występowanie tego gatunku w Ameryce Północnej i Europie. W Europie jest dość szeroko rozprzestrzeniony^[5]. W Polsce jest gatunkiem rzadkim. W piśmiennictwie naukowym do 2003 r. podano 4 jego stanowiska w Polsce^[3]. Więcej, i bardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów^[6].

Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – gatunek potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych^[7]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Niemczech^[3].

Grzyb mykoryzowy. Rośnie na ziemi, w lasach iglastych i mieszanych^[3]. Występuje pod świerkiem i sosną zazwyczaj na ubogich, piaszczystych glebach. Pojawia się dopiero późną jesienią^[4].