Zasłonak różnobarwny

Zasłonak różnobarwny, zasłonak znamienny, zasłonak gajowy (Cortinarius variecolor (Pers.) Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny zasłonakowatych (Cortinariaceae)^[1].

Zasłonak różnobarwny

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	zasłonakowate
Rodzaj	zasłonak
Gatunek	zasłonak różnobarwny
Nazwa systematyczna
Cortinarius variecolor (Pers.) Fr. Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 259 (1838)
Zasięg
Zasięg w Europie

Owocniki zmieniają barwę na czerwonobrązową, poczynając od środka kapelusza

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cortinarius, Cortinariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w roku 1801 Christiaan Hendrik Persoon, nadając mu nazwę Agaricus variicolor. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę, nadał mu w roku 1838 r. Fries, przenosząc go do rodzaju Cortinarius^[1]. Niektóre synonimy nazwy naukowej^[2]:

• Agaricus variicolor Pers. 1801
• Cortinarius largiusculus Britzelm. 1892
• Cortinarius nemorensis (Fr.) J.E. Lange 1940
• Cortinarius variicolor var. largiusculus (Britzelm.) Quadr. 1985
• Cortinarius variicolor var. marginatus (M.M. Moser) Quadr. 1985
• Cortinarius variicolor var. nemorensis Fr. 1838
• Cortinarius variicolor (Pers.) Fr. 1838, var. variicolor
• Phlegmacium nemorense (Fr.) M.M. Moser, 1960
• Phlegmacium variicolor (Pers.) Wünsche 1877
• Pholiota variicolor (Pers.) P. Kumm. 1871

Polskie nazwy nadał Andrzej Nespiak w 1975 r. Władysław Wojewoda w swoim wykazie grzybów wielkoowocnikowych Polski wymienia także gatunek zasłonak gajowy (Cortinarius nemorensis)^[3], jednak według Index Fungorum jest on synonimem Cortinarius variecolor^[1].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 5–18 cm, u młodych owocników półkulisty i nieco śliski, u starszych łukowaty i suchy. Powierzchnia gładka, naga z promienistymi, wrośniętymi włókienkami. Młode owocniki są intensywnie różowofioletowe, później zmieniają barwę. Poczynając od wierzchołka kapelusza stają się czerwonawo brązowe, w końcu całe stają się czerwonobrązowe^[4] lub brązowe^[5].

Blaszki

Dość gęste, słabo przyrośnięte. Początkowo są różowofioletowe, później rdzawobrązowe, przy brzegu długo jednak zachowują fioletowy odcień^[4].

Trzon

Wysokość 5–15 cm, grubość do 3 cm, kształt walcowaty, u podstawy pałkowato poszerzony do 4 cm. Jest pełny i sprężysty. Powierzchnia początkowo różowofioletowa, z czasem blednie i różowofioletowy odcień utrzymuje się tylko w górnej części trzonu. Podstawa trzonu jest brązowa, na trzonie znajdują się resztki różowofioletowej zasnówki^[4].

Miąższ

U młodych owocników białawy, z czasem staje się różowofioletowy, u starszych owocników blednie i różowofioletowy kolor utrzymuje się tylko na brzegach i na wierzchołku kapelusza. U starszych owocników staje się brązowy. Smak nieokreślony, zapach ziemisty^[4].

Występowanie i siedlisko

Występuje w Ameryce Północnej, w Europie i Maroku^[6]. W Europie Środkowej jest dość pospolity, w niektórych regionach jednak występuje w rozproszeniu^[5].

Naziemny grzyb mykoryzowy występujący w lasach iglastych, szczególnie pod świerkami, głównie na glebach wapiennych. Owocniki wytwarza od sierpnia do października^[4].

Znaczenie

Jest grzybem jadalnym^[4], jednak jego specyficzny zapach u niektórych ludzi może wywoływać bóle głowy^[5].