Pajączek

Pajączek – najstarszy polski edytor HTML, rozwijany w latach 1996-2013, zdobywca wielu nagród. W 2021 został zaktualizowany, a jego nazwa zmieniona na Pająk V6.

Pajączek, Pająk

Autor	Rafał Płatek
Pierwsze wydanie	1996
Aktualna wersja stabilna	6.3
System operacyjny	Windows
Rodzaj	edytor HTML
Licencja	shareware; od 2022 podstawowa wersja freeware
Strona internetowa

Historia programu

Nazwa „Pajączek” pochodziła od sieci WWW jako „ogólnoświatowej pajęczyny”^[1]. Pierwsza wersja programu powstała w kwietniu 1996 i działała w trybie konsoli w systemie DOS i Linuxie, jako prosty generator stron WWW w odpowiedzi na zadawane pytania^[2]. Pierwsza wersja była napisana w języku C++^[3].

Pajączek 2.0 zadebiutował w maju 1997 i działał pod kontrolą Windows 3.x i Windows 95^[4]. Wersja 2.0 i kolejne powstawały z użyciem środowiska Borland Delphi – wersja 5 NxG powstała z użyciem Delphi 6 Professional^[3].

Wersja 3.0 Light była kontynuacją wersji 1.x - czyli generatorem stron WWW działającym pod systemem Windows^[2].

W latach 1998–2001 program w wersji 4.x ukazywał się pod nazwą Pajączek 2000^[1][5], a po 2003 jako Pajączek NxG. Wydawany był w dwóch wersjach: Professional i Standard. Wersja Standard została mocno okrojona; usunięto m.in. obsługę wielu języków, część opcji wspomagających tworzenie arkuszy stylów, moduł komunikacji z bazą danych MySQL, możliwość tworzenia dokumentów „HTML Help”, wiele funkcji odpowiedzialnych za weryfikację tworzonego kodu^[6].

Ostatnia wersja komercyjnego Pajączka 5.9.9 ukazała się w kwietniu 2013^[5].

Program Pajączek dostępny był jako shareware, z ograniczonym czasem działania lub liczbą uruchomień^[7].

Pająk V6

W 2021 pojawiła się kontynuacja Pajączka zatytułowana Pająk V6^[2][8][9]. Program zyskał aktualizację kompatybilności z najnowszymi specyfikacjami HTML, CSS, JS i PHP, możliwość tworzenia aplikacji mobilnych zarówno na Androida, jak i iOS-a, wsparcie dla NodeJS, Cordova czy React^[9].

Podstawowa wersja programu Pająk jest bezpłatna do zastosowań prywatnych^[7], płatna jest wersja komercyjna, która zawiera dodatkowe funkcje.

Charakterystyka programu

Pajączek w najpopularniejszej wersji 2000 był edytorem HTML, który posiadał wbudowaną obsługę języków HTML, XHTML, PHP, ASP, JavaScript, VBScript, Perl, SVG i innych^[6]. Dysponował zintegrowaną dokumentacją języków wykorzystywanych podczas tworzenia stron WWW, funkcją dynamicznego kodu („podpowiadaniem” atrybutów)^[10]. Istnieje możliwość importowania pliku DTD dla dowolnego języka, przez co funkcja dynamicznego kodu może obsługiwać każdy język zgodny z XML. Pajączek obsługiwał pracę zdalną przy wykorzystaniu protokołów FTP^[10] oraz WebDAV^[6]. Obsługiwana była również baza danych MySQL. Program posiadał inspektor znaczników, arkuszy CSS oraz baz danych, a także narzędzia sprawdzające składnię dokumentów i pisownię.

Znaczenie i nagrody

Pajączek był pierwszym^[3] i według stanu na rok 2023 najstarszym polskim edytorem stron WWW^[1] i wielu polskich projektantów stron „wychowało” się na tym edytorze^[8], przez co zyskał status kultowego^[11]. Program zyskał dużą popularność wśród polskich twórców stron internetowych za sprawą poprawnej obsługi polskich znaków^[8]. W latach 90. był on też jednym z najbardziej nowatorskich edytorów dla programistów w naszym kraju^[1].

Program był wielokrotnie nagradzany z czego można wymienić np. tytuły Produkt Roku według PCKuriera^[4], CHIP Tip Power i Econo, Produkt Roku 2003, Produkt Roku 2004 według czasopisma PC World^[3], jak również „Wybór redakcji Enter 9/2004” w kategorii najlepszych programów do projektowania stron WWW.

Cream Software

Głównym autorem programu był Rafał Płatek, który 8 maja 1997 założył działające w Myślenicach^[12] przedsiębiorstwo informatyczne, najpierw pod nazwą Intraco^[4][13], a od 31 grudnia 1997 Cream Software^[14].

Poza Pajączkiem firma rozwijała następujące programy:

• Śmieciarek NxG – program antyspamowy^[1]
• Supełek NxG – zarządca informacji osobistej^[1]
• Skryba 2000 – edytor JavaScript, VBScript i DHTML^[12][1]
• Kameleon NxG – konwerter nazw plików^[1]
• Galernik NxG – program do tworzenia galerii internetowych

W 2023 firma rozwijała głównie aplikacje mobilne dla platform Android^[15] oraz iOS^[16].