Ziarnówka ochrowożółta

Ziarnówka ochrowożółta (Cystoderma amianthinum (Scop.) Fayod) – gatunek grzybów należący do rzędu pieczarkowców (Agaricales)^[1].

Ziarnówka ochrowożółta

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	incertae sedis
Rodzaj	ziarnówka
Gatunek	ziarnówka ochrowożółta
Nazwa systematyczna
Cystoderma amianthinum (Scop.) Fayod Annls Sci. Nat., Bot., sér. 7 9: 351 (1889)

Ziarnisty kapelusz

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cystoderma, Incertae sedis, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1772 r. Giovanni Antonio Scopoli, nadając mu nazwę Agaricus amianthinus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1889 r. Victor Fayod, przenosząc go do rodzaju Cystoderma^[1]. Ma ponad 20 synonimów naukowych^[2].

Gatunkowa nazwa łacińska pochodzi od słowa amianthinus oznaczającego „niepoplamiony”^[3]. Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 2003 r., wcześniej gatunek ten znany był pod polską nazwą ziarnówka mieniąca^[4].

Morfologia

Wytwarza wiele form i jest zmienny pod względem zabarwienia. Spotyka się formy o kapeluszach zupełnie białych.

Kapelusz

Średnica 2–5 cm. U młodych owocników półkolisty, potem łukowaty, na koniec płaski. Z brzegów zwisają kosmki będące resztkami osłony. Jest promieniście pomarszczony, niehigrofaniczny. Powierzchnia sucha, ziarenkowata, początkowo o barwie bladożółtej, później ochrowej i złotoochrowej^[5].

Blaszki

O szerokości do 4 mm, gęsto ustawione, przy trzonie nieco wykrojone. U młodych okazów białe, później ochrowożółtawe^[5].

Trzon

Wysokość 4–6 cm, grubość 2–5 mm. Jest łamliwy, walcowaty, w dolnej części zgrubiały, czasami zakrzywiony, początkowo pełny, później wewnątrz pusty. Powierzchnia tej samej barwy co kapelusz. W górnej części mały, wznoszący się pierścień, białawy i gruzełkowato kosmkowaty. Powyżej pierścienia jest nagi, poniżej pokryty odstającymi łuskami^[5].

Miąższ

Żółtawy. W kapeluszu miękki, w trzonie twardy. Zapach nieprzyjemny, ziemisty^[3].

Wysyp zarodników

Biały, amyloidalny. Zarodniki o średnicy 4–6 × 3–4 µm^[3].

Gatunki podobne

Ziarnówkę ochrowożółtą można pomylić z jadalną ziarnówką żółtawą (Cystoderma jasonis)^[3]. Od innych ziarnówek odróżnia się ochrowym zabarwieniem, od czubajeczek pierścieniem i ziarnistym kapeluszem^[5]. Bardzo podobna jest ziarnówka górska (Cystoderma fallax), jednak łatwo ją odróżnić po charakterystycznym, dużym i trwałym pierścieniu na trzonie^[6].

Występowanie i siedlisko

Ziarnówka ochrowożółta jest szeroko rozprzestrzeniona w Ameryce Północnej i Europie. Z terenów Azji opisano jej występowanie tylko w Japonii i w obwodzie magadańskim na dalekim wschodzie Rosji. Występuje także w Australii i na niektórych wyspach^[7]. W Polsce gatunek pospolity, występujący na całym obszarze kraju^[4].

Grzyb naziemny. Rośnie w świetlistych lasach iglastych i mieszanych, na polanach, wśród mchów, pod sosnami, świerkami, bukami, w zaroślach, na wrzosowiskach, spotykany jest także na pastwiskach. Owocniki pojawiają się od sierpnia do listopada^[5].

Znaczenie

Saprotrof^[4]. Grzyb jadalny, jednak ze względu na niewielkie rozmiary ma znikomą wartość dla grzybiarzy. Nie zaleca się też jego zbierania ze względu na możliwość pomylenia z niektórymi trującymi czubajeczkami^[5]. Według niektórych autorów jest grzybem trującym^[8].