Czubniczka omączona

Czubniczka omączona (Cystolepiota hetieri (Boud.) Singer) – gatunek grzybów z rodziny pieczarkowatych (Agaricaceae)^[1].

Czubniczka omączona

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	pieczarkowate
Rodzaj	czubniczka
Gatunek	czubniczka omączona
Nazwa systematyczna
Cystolepiota hetieri (Boud.) Singer Beih. Sydowia 7: 67 (1973)

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cystolepiota, Agaricaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1902 r. Jean Louis Émile Boudier, nadając mu nazwę Lepiota hetieri. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadali mu w 1973 r. Rolf Singer^[1].

Synonimy:

• Agaricus granulosus var. rufescens Berk. & Broome 1881
• Cystoderma hetieri (Boud.) Singer 1939
• Cystolepiota langei (Locq.) Bon 1993
• Lepiota granulosa var. rufescens (Berk. & Broome) Sacc. 1887
• Lepiota hetieri Boud. 1902
• Lepiota langei Locq. 1945
• Lepiota rufescens (Berk. & Broome) J.E. Lange 1938^[2].

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.^[3]

Morfologia

Kapelusz

Średnicy 1–3 cm, rzadziej do 6 cm, kształt początkowo stożkowy potem płasko wypukły i popękany. Powierzchnia obficie pokrytai efektownymi, żółtawo-białymi łuskami (jaśniejszymi w kierunku brzegu), co nadaje grzybowi wełnisto-mączysty wygląd^[4].

Hymenofor

Blaszkowy, blaszki dość gęste, karbowane, z międzyblaszkami, białawe, z ząbkowaną krawędzią^[4].

Trzon

Bardzo wysoki i smukły, ale kruchy, zakrzywiony. Powierzchnia podobnie jak kapelusz pokryta żółtawymi kłaczkowatymi łuskami, zwężającymi się ku podstawie. Pierścień bardzo nietrwały^[4].

Miąższ

Białawy, przechodzący w rdzawobrązowy. Ma nieprzyjemny zapach pleśni i lekko słodki smak^[4].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki elipsoidalne, gładkie, nieamyloidalne, 3,4–6 × 2–3 µm. Cheilocystydy jednolite, 15–35 × 6–12 µm. Pleurocystydy występują sporadycznie i są podobne do cheilocystyd. Wełniste elementy skórki zbudowane z kulistych komórek^[5].

Gatunki podobne

Jest wiele podobnych. Czubniczka omączona charakteryzuje się małymi owocnikami, kapeluszem mocno i stale pokrytym białawym i mączystym nalotem, oraz tym, że jej kapelusz i trzon po zgnieceniu natychmiast stają się czerwonawe do pomarańczowych^[5].

Występowanie i siedlisko

Czubniczka omączona występuje na Nowej Zelandii i na wszystkich kontynentach poza Antarktydą i Ameryką Północną. Najwięcej stanowisk podano w Europie^[6]. Na terenie Polski W. Wojewoda w 2003 r. przytoczył 3 stanowiska z uwagą, że częstość występowania i stopień zagrożenia nie są znane^[3].

Naziemny grzyb saprotroficzny występujący na wrzosowiskach^[3] oraz w lasach liściastych na bogatej, próchnicznej ziemi i na spróchniałych szczątkach roślinnych^[5].