Cywilizacja

	Informacje w projektach siostrzanych
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach
	Definicje słownikowe w Wikisłowniku

Cywilizacja – poziom rozwoju społeczeństwa w danym okresie historycznym, który charakteryzuje się określonym poziomem kultury materialnej, stopniem opanowania środowiska naturalnego i nagromadzeniem instytucji społecznych. Stanowi ona najwyższy poziom organizacji społeczeństw, z którymi jednostki identyfikują się. W skład cywilizacji wchodzą mniejsze jednostki, np.: narody, wspólnoty pierwotne czy inne zbiorowości.

Za przejawy cywilizacji uznaje się:

zorganizowane życie miejskie
monumentalne obiekty sakralne
pismo
rozwinięty handel
pewien rodzaj organizacji zajmowanego terytorium.

Definicja samej cywilizacji, czy też określenie liczby cywilizacji, które istniały, bądź istnieją obecnie na Ziemi, jest sporna i różni się pomiędzy autorami.

Cywilizacja to trzeci i ostatni etap rozwoju ludzkości według Lewisa Morgana.

W propagandzie i publicystyce istnieją też takie pojęcia jak:

Feliks Koneczny

Według Feliksa Konecznego cywilizacja jest to „metoda ustroju życia zbiorowego”. Nie łączy on jej zatem z poziomem rozwoju, ale z zasadami określającymi całokształt współżycia społecznego i pojęciami abstrakcyjnymi, do jakich odwołuje się społeczność, uzasadniając te zasady. W obrębie tak określonych cywilizacji mogą powstawać różne kultury, będące odmianami cywilizacji. Podobnie jak później Samuel P. Huntington uważa on, że naturalnym stanem między cywilizacjami jest walka lub rywalizacja^[1], jednak jej przyczyny widzi nie tylko w różnicach religijnych, ale w innym podejściu do wszystkich dziedzin życia. Koneczny wyróżnia 22 cywilizacje historyczne; współcześnie (czyli w pierwszej połowie XX wieku, bo wtedy Koneczny pisał swoje dzieła) istnieje według niego siedem^[2] z nich:

cywilizacja bramińska
cywilizacja żydowska
cywilizacja chińska
cywilizacja turańska
cywilizacja bizantyńska
cywilizacja łacińska (odpowiednik cywilizacji zachodniej)^[3],
cywilizacja arabska.

Samuel Huntington

W ujęciu Samuela Huntingtona wyróżnić możemy współcześnie dziewięć^[4] cywilizacji:

Różnice kulturowe między nimi, wynikające głównie z odmiennych religii, powodują ciągłe konflikty w miejscu, w którym się ze sobą stykają.

Zobacz więcej w artykule Historia Ziemi, w sekcji Cywilizacja.

Niektórzy naukowcy prowadzą także rozważania nad cywilizacjami w szerszej niż ziemska skali. Rosyjski naukowiec Nikołaj Kardaszow zaproponował podział cywilizacji według stopnia ich zaawansowania technologicznego (skala Kardaszowa)^[5].

Niemiecki astrofizyk i radioastronom Sebastian von Hoerner sugerował (w 1961)^[6], że średni czas trwania cywilizacji wynosi 6500 lat. Po tym czasie zanika ona według niego z przyczyn zewnętrznych (zagłada życia na planecie, zagłada jedynie istot rozumnych) lub wewnętrznych (degeneracja psychiczna lub fizyczna). Według niego na nadającej się do zamieszkania planecie (jedna na 3 miliony gwiazd) występuje następstwo gatunków technologicznych w dystansie czasowym rzędu setek milionów lat, a każda z nich „produkuje” średnio 4 gatunki technologiczne. Przy takich założeniach średnia odległość między cywilizacjami w naszej Galaktyce wynosi 1000 lat świetlnych^[7]^[8]^[9]^[10].

Badania nad równaniem Drake'a prowadzone w 2010 roku przez włoskiego astronoma Claudio Maccone(inne języki) wskazują na prawdopodobne istnienie w Drodze Mlecznej 4590 cywilizacji, a przeciętna odległość między nimi ma wynosić 2670 lat świetlnych^[11].

Szybkie fakty

Zamknij

[1]
Paweł Rogaliński: Wojna cywilizacji. [dostęp 2012-10-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-07)].
[2]
Piotr Bezat, Teoria cywilizacji Feliksa Konecznego, Wyd. Dom Wydawniczy Ostoja, Krzeszowice 2004, s. 78-93, rozdział „Siedem cywilizacji”. ISBN 83-88020-97-8
[3]
WŁADYSŁAWW. BRZUZY WŁADYSŁAWW., W OBRONIE CYWILIZACJI ŁACIŃSKIEJ (ZACHODNIEJ), „Studia Ełckie”, 17 (nr 2), 2015, s.149-157.
[4]
Samuel Huntington, „Zderzenie cywilizacji”, Wyd. 9, WWL Muza, Warszawa 2007, mapa na s. 21. ISBN 978-83-7495-283-5
[5]
Nikolai Kardashev (1932–2019). METI International. [dostęp 2020-07-20]. (ang.).
[6]
Sebastian von Hoerner. The Search for Signals from Other Civilisations. „Science”. 134, s. 1839–1843, grudzień 1961. DOI: 10.1126/science.134.3493.1839. ISSN 0036-8075. (ang.).
[7]
David Darling: Hoerner, Sebastian von (1919–2003). The Worlds of David Darling. [dostęp 2020-07-21]. (ang.).
[8]
Iosif Szkłowski: Вселенная. Жизнь. Разум. Moskwa: Издательство „Наука”, 1987, s. 250–252. ISBN 978-5-9989-2860-4. [dostęp 2020-07-23]. (ros.).
[9]
Statystyka cywilizacji kosmicznych. W: Stanisław Lem: Summa technologiae. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2000, s. 62. ISBN 83-080-3089-0.
[10]
Bogdan Miś. Samotni wśród gwiazd?. „Dookoła Świata”. 830 (47), s. 12–13, 23 listopada 1969. ISSN 2083-165X.
[11]
Bruno Martini: At Last, How Many Alien Civilizations are There?. Astrobiology Magazine, 2012-11-30. [dostęp 2021-05-03].

Paweł Skrzydlewski, Cywilizacja, Powszechna Encyklopedia Filozofii, Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, ptta.pl [dostęp 2024-05-05].

[1] [1]
Paweł Rogaliński: Wojna cywilizacji. [dostęp 2012-10-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-07)].

[2] [2]
Piotr Bezat, Teoria cywilizacji Feliksa Konecznego, Wyd. Dom Wydawniczy Ostoja, Krzeszowice 2004, s. 78-93, rozdział „Siedem cywilizacji”. ISBN 83-88020-97-8

[3] [3]
WŁADYSŁAWW. BRZUZY WŁADYSŁAWW., W OBRONIE CYWILIZACJI ŁACIŃSKIEJ (ZACHODNIEJ), „Studia Ełckie”, 17 (nr 2), 2015, s.149-157.

[4] [4]
Samuel Huntington, „Zderzenie cywilizacji”, Wyd. 9, WWL Muza, Warszawa 2007, mapa na s. 21. ISBN 978-83-7495-283-5

[5] [5]
Nikolai Kardashev (1932–2019). METI International. [dostęp 2020-07-20]. (ang.).

[6] [6]
Sebastian von Hoerner. The Search for Signals from Other Civilisations. „Science”. 134, s. 1839–1843, grudzień 1961. DOI: 10.1126/science.134.3493.1839. ISSN 0036-8075. (ang.).

[7] [7]
David Darling: Hoerner, Sebastian von (1919–2003). The Worlds of David Darling. [dostęp 2020-07-21]. (ang.).

[8] [8]
Iosif Szkłowski: Вселенная. Жизнь. Разум. Moskwa: Издательство „Наука”, 1987, s. 250–252. ISBN 978-5-9989-2860-4. [dostęp 2020-07-23]. (ros.).

[9] [9]
Statystyka cywilizacji kosmicznych. W: Stanisław Lem: Summa technologiae. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2000, s. 62. ISBN 83-080-3089-0.

[10] [10]
Bogdan Miś. Samotni wśród gwiazd?. „Dookoła Świata”. 830 (47), s. 12–13, 23 listopada 1969. ISSN 2083-165X.

[11] [11]
Bruno Martini: At Last, How Many Alien Civilizations are There?. Astrobiology Magazine, 2012-11-30. [dostęp 2021-05-03].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Cywilizacja

Feliks Koneczny

Samuel Huntington

Wikiwand in your browser!

Cywilizacja

Feliks Koneczny

Samuel Huntington

Wikiwand in your browser!

Teorie cywilizacji

Cywilizacje pozaziemskie

Zobacz też

Przypisy

Linki zewnętrzne