Jeżoskórka czarnoostrzowa

Jeżoskórka czarnoostrzowa, czubajeczka czarnoostrzowa (Echinoderma hystrix (F.H. Møller & J.E. Lange) Bon) – gatunek grzybów z rodziny pieczarkowatych (Agaricaceae)^[1].

Jeżoskórka czarnoostrzowa

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	pieczarkowate
Rodzaj	jeżoskórka
Gatunek	jeżoskórka czarnoostrzowa
Nazwa systematyczna
Echinoderma hystrix (F.H. Møller & J.E. Lange) Bon Docums Mycol.21(no. 82): 63 (1991)

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Echinoderma, Agaricaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy opisali go w 1940 r. Friedrich Alfred Möller i Jakob Emanuel Lange, nadając mu nazwę Lepiota hystrix. W 1991 r. Marcel Bon przeniósł go do rodzaju Echinoderma^[1]. Synonimy^[2]:

• Cystolepiota hystrix (F.H. Møller & J.E. Lange) Knudsen 1978
• Lepiota acutesquamosa f. typica Kühner 1936
• Lepiota hystrix F.H. Møller & J.E. Lange 1940

W 2003 r. Władysław Wojewoda zarekomendował polską nazwę czubajeczka czarnoostrzowa dla synonimu Lepiota hystrix^[3]. Jest niespójna z aktualną nazwą naukową. W 2021 r. Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego zarekomendowała nazwę jeżoskórka czarnoostrzowa^[4].

Morfologia

Kapelusz

O średnicy 5 cm, pokryty ciemnymi piramidalnymi łuseczkami, krótkimi i nietrwałymi^[5].

Blaszki

Dość gęste, białe, nie rozwidlone, z delikatnie punktowaną krawędzią, pod lupą czarną^[5].

Trzon

Pokryty czarnobrązowymi łuskami, górą biały i wydzielający bursztynowe krople. Pierścień błoniasty^[5].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki wąskoelipsoidalne do półelipsoidalnych, gładkie, często z bocznym wierzchołkiem, średnio: 6,5 × 3 μm, Q = 2,23. Cheilocystydy gruszkowate. Piramidalne łuski kapelusza zbudowane ze strzępek przemieszanych z komórkami kulistymi, niektóre z brązową zawartością^[5].

Występowanie i siedlisko

Podano stanowiska w Europie i azjatyckich obszarach Federacji Rosyjskiej^[6]. Jest gatunkiem rzadkim^[5]. W Polsce do 2003 r. znane było tylko jedno stanowisko podane przez Stanisława Domańskiego w 1997 r. w Park Łazienkowski|Parku Łazienkowskim w Warszawie^[3], ale w późniejszych latach podano następne stanowiska. Najbardziej aktualne podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną^[7].

Naziemny saprotrof^[3]. Występuje na ziemi bogatej w próchnicę, często w ściółce leśnej, w różnego typu lasach, najczęściej pod drzewami liściastymi (zwłaszcza bukami, grabami i dębami), ale także w lesie jodłowo-świerkowo-bukowym i w lesie świerkowym. Preferuje gleby wapienne o pH od obojętnego do zasadowego^[5].