Eduard Tisse

Eduard Kazimirowicz Tisse (ros. Эдуард Казимирович Тиссэ, łot. Eduards Tisē, ur. 1 kwietnia 1897 w Lipawie na terenie dzisiejszej Łotwy, zm. 18 listopada 1961 w Moskwie) – radziecki operator filmowy, wykładowca WGIK. Zasłużony Działacz Sztuk RFSRR (1935). Zasłużony Działacz Sztuk Łotewskiej SRR (1947). Trzykrotny laureat Nagrody Stalinowskiej (1946, 1949, 1950).

Eduard Tisse

Prawdziwe imię i nazwisko	Eduards Tisē
Data i miejsce urodzenia	1 kwietnia 1897 Lipawa
Data i miejsce śmierci	18 listopada 1961 Moskwa
Zawód	operator filmowy, wykładowca
Odznaczenia

Życiorys

Urodził się jako syn Szweda i Rosjanki. Podczas pierwszej wojny światowej pracował jako fotoreporter i korespondent wojenny. W czasie wojny domowej został operatorem kroniki filmowej. Filmował przywódców bolszewickich oraz działania frontowe. Zajmował się również pracą nad filmami fabularnymi takimi jak: Sygnał (1918), Na chłopskiej ziemi (1919), Sierp i młot (1921).

W 1925 zrealizował zdjęcia do Strajku, debiutu Siergieja Eisensteina, co zapoczątkowało jego długoletnią współpracę z tym reżyserem. Eduard Tisse był autorem zdjęć do wszystkich filmów Eisensteina i to właśnie one przyniosły mu światową sławę. Tisse nakręcił sceny rozpędzenia demonstracji w Strajku, masakry na schodach odeskich w Pancerniku Potiomkin (1925) czy też szturmu na Pałac Zimowy w Październiku (1927).

Współpracował również z Grigorijem Aleksandrowem przy Spotkaniu nad Łabą (1949) oraz Czarodzieju Glince (1952), a także z innymi wybitnymi reżyserami radzieckimi, m.in. ze Wsiewołodem Pudowkinem i Aleksandrem Dowżenko.

W 1929 współreżyseruje szwajcarski film pt. Frauennot - Frauenglück.

Był ponadto długoletnim wykładowcą sztuki operatorskiej w moskiewskim WGIK-u. Pisał liczne artykuły dotyczące sztuki operowania kamerą.

Pochowany na Cmentarzu Nowodziewiczym w Moskwie^[1].

Wybrana filmografia

• 1921: Sierp i młot
• 1924: Strajk
• 1925: Pancernik Potiomkin
• 1925: Żydowskie szczęście
• 1928: Październik: 10 dni, które wstrząsnęły światem
• 1929: Stare i nowe
• 1935: Aerograd
• 1937: Łąki Bieżyńskie
• 1938: Aleksander Newski
• 1944: Iwan Groźny
• 1945: Iwan Groźny: Spisek bojarów
• 1949: Spotkanie nad Łabą
• 1956: Nieśmiertelny garnizon