Edward Palmer Thompson

Edward Palmer Thompson (ur. 3 lutego 1924, zm. 28 sierpnia 1993 w Upper Wick^[1]) – brytyjski historyk, współtwórca czasopisma „The New Left Review”, eseista, lewicowy działacz społeczny, jedna z czołowych postaci brytyjskiej Nowej Lewicy.

Zobacz też: Edward Thompson.

Edward Palmer Thompson

E. P. Thompson (1980)
Państwo działania	Wielka Brytania
Data urodzenia	3 lutego 1924
Data i miejsce śmierci	28 sierpnia 1993 Upper Wick
Specjalność: historia społeczna
Alma Mater	University of Cambridge
Wykładowca, eseista, działacz społeczny
Uczelnia	University of Leeds
Okres zatrudn.	1948–1965
Uczelnia	University of Warwick
Okres zatrudn.	1965–1972

Życiorys

Urodził się w rodzinie metodystów^[1]. Jego ojciec, Edward Thompson senior, był misjonarzem, znawcą języka bengalskiego i zwolennikiem ruchu niepodległościowego Indii^[2]. E. P. Thompson miał starszego brata, Franka, który zginął podczas II wojny światowej, szkoląc komunistyczną partyzantkę w Bułgarii^[3][2]. Edward brał udział w kampanii włoskiej, walczył m.in. pod Monte Cassino^[2][1]. Studiował literaturę angielską w Cambridge^[4]. W 1946 uzyskał bakelaureat w Corpus Christi College^[1]. Przez pewien czas pracował jako nauczyciel dla dorosłych^[2]. W 1948 znalazł zatrudnienie na University of Leeds i pracował tam przez następne 17 lat^[5][2].

Był członkiem Brytyjskiej Partii Komunistycznej (od 1942^[4]), z której wystąpił po radzieckiej pacyfikacji Węgier w 1956 i ujawnieniu tzw. referatu Chruszczowa^[2][1]. Współzakładał Communist Party Historians Group^[2]. Był współzałożycielem czasopisma „The New Left Review” i jednym z prominentnych działaczy oscylującego wokół tegoż czasopisma środowiska tzw. Nowej Lewicy^[1]. W 1969 dołączył do redakcji czasopisma „Past & Present”^[6]. Od 1965 pracował na nowo utworzonym Uniwersytecie Warwick^[1][5]. W 1972 zrezygnował z pracy na tejże uczelni^[2][5]. W latach 80. zaangażował się w działalność pacyfistyczną w opozycji do rosnącego globalnego zagrożenia nuklearnego, jako jedna z ważniejszych postaci Kampanii na rzecz Rozbrojenia Nuklearnego (CND)^[1][2]. Działał też w ramach organizacji European Nuclear Disarmament (END)^[2].

Jego pierwszą książką była biografia Williama Morrisa (1955)^[1][5]. W 1963 opublikował książkę pt. The Making of the English Working Class^[1] (wg innego źródła wydana w 1961^[3]), uznawaną za jedno z najważniejszych dzieł XX-wiecznej historii społecznej^[5][7]. W latach następnych wydał m.in. monografię pt. Whigs and Hunters, gdzie badał dzieje XVIII-wiecznego społeczeństwa Wielkiej Brytanii i historię brytyjskiego prawodawstwa kryminalnego, oraz liczne artykuły i eseje nt. historii społecznej i kulturowej XVIII i XIX wieku^[3][2][5]. Publikował teksty nt. współczesnej mu sytuacji politycznej i społecznej^[3]. Pod koniec życia pracował nad biografią Williama Blake'a, która ukazała się już po jego śmierci w 1993^[7][1]. Wiele spośród jego krótszych form było wydawane w zbiorach takich jak Writings By Candlelight czy Customs in Common^[7][6].

Był teoretykiem marksizmu^[7]. W swoich pracach odrzucał popularną dla historiografii marksistowskiej metodę ekonomistycznego tłumaczenia zjawisk historycznych, opowiadając się po stronie sprawczości społeczeństw i roli jednostek w kształtowaniu dziejów^[4][7]. Był w związku z tym przeciwnikiem determinizmu^[4]. Krytykował hierarchiczną, zamkniętą kulturę akademicką i stawał po stronie studentów podczas ich wystąpień na fali wydarzeń roku 68.^[7][1]. Jego dorobek spotykał się z silną krytyką ze względów zarówno politycznych jak i metodologicznych^[7].

W 1948 ożenił się z historyczką Dorothy Sale, którą poznał na studiach^[2][1] (wg innych źródeł Dorothy Towers^[4], którą poznał w Jugosławii^[3]). Miał córkę oraz dwu synów^[4]. W 1979 został wybrany honorowym członkiem zagranicznym American Academy of Arts and Sciences^[2].