Edward Wylęgała

Edward Aleksander Wylęgała (ur. 5 czerwca 1960 w Bielsku-Białej^[1]) – polski okulista, profesor nauk medycznych, prorektor Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.

Edward Wylęgała

Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	5 czerwca 1960 Bielsko-Biała
profesor doktor habilitowany nauk medycznych
Specjalność: okulistyka
Alma Mater	Śląska Akademia Medyczna (1985)
Doktorat	1989 – medycyna Śląska Akademia Medyczna
Habilitacja	2004 – medycyna Warszawski Uniwersytet Medyczny
Profesura	13 stycznia 2009
Polska Akademia Umiejętności
Status	członek korespondent
profesor zwyczajny
Uczelnia	Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
Stanowisko	prorektor ds. rozwoju i transferu technologii (2020–2024)
Odznaczenia
Strona internetowa

Życiorys

Syn Eugeniusza (rzemieślnika) i Michaliny (handlowiec)^[1]. Uczęszczał do I LO w Bielsku-Białej^[1]. Dyplom lekarski zdobył w 1985 roku na Śląskiej Akademii Medycznej^[1]. Posiada I i II stopień specjalizacji w zakresie okulistyki^[1].

Stopień doktorski uzyskał w 1989 roku na podstawie rozprawy Liposomalna postać deksametazonu w leczeniu doświadczalnego wirusowego zapalenia rogówki u królików (promotorem doktoratu był Jerzy Szaflik)^[2][1]. Habilitował się w 2004 roku na podstawie oceny dorobku naukowego i pracy pod tytułem Chirurgiczne leczenie niewydolności rąbkowych komórek macierzystych rogówki w oparciu o najnowsze metody biologii molekularnej^[3][1]. W 2009 roku został mu nadany tytuł profesora nauk medycznych^[2][4]. W Śląskim Uniwersytecie Medycznym pracuje na stanowisku profesora nadzwyczajnego i kierownika Katedry i Oddziału Klinicznego Okulistyki^[2].

W 1987 roku został zatrudniony w sosnowieckim Szpitalu Górniczym (Wojewódzki Szpital Specjalistyczny nr 5). W okresie 2005–2009 kierował Zakładem Pielęgniarstwa i Społecznych Problemów Medycznych SUM. Od 2000 roku pracuje jako profesor i ordynator oddziału okulistycznego w Okręgowym Szpitalu Kolejowym w Katowicach. Pełni funkcję kierownika Oddziału Klinicznego Okulistyki SUM. Od 1 marca 2014 roku pełnomocnik rektora SUM Przemysława Jałowieckiego ds. programów rozwojowych i innowacji^[5]. W kadencji 2020–2024 prorektor SUM ds. rozwoju i transferu technologii^[6]. Ponownie w kadencji 2024-2028.^[7]Został wybrany jako członek Senatu SUM w kadencji 2024-2028^[8]

Odbył szereg staży zagranicznych, m.in. w Pavii, Wiedniu oraz w Lexington (USA, University of Kentucky). Odbył także wizytę studyjną w Uniwersytecie Cambridge w ramach projektu Power (działanie 4.3 Liderzy w zarządzaniu uczelnią)^[9] Od 2015 roku profesor wizytujący w chińskim Hebei Eye Provincial Hospital w Xingtai^[10].

W sierpniu 2012 roku minister zdrowia Bartosz Arłukowicz powierzył mu obowiązki konsultanta krajowego w dziedzinie okulistyki (po Jerzym Szafliku)^[11]. Obowiązki konsultanta krajowego pełnił do lutego 2013 roku.

Współpracuje z naukowymi ośrodkami w Niemczech (Uniwersytet Kraju Saary, prof. Berthold Seitz^[12]), Włoszech (Uniwersytet w Mesynie, prof. Pasquale Aragona^[13]) i Finlandii (Uniwersytet Wschodniej Finlandii, prof. Kai Kaarniranta^[14]).

Praca kliniczna i publikacje

W pracy badawczej i klinicznej zainteresowania E. Wylęgały dotyczą między innymi przeszczepień rogówki i powierzchnia oka, schorzeń plamki żółtej (w tym AMD), badań genetycznych w okulistyce, okulistycznej chirurgii urazowej oraz koherencyjnej tomografii optycznej. Wykonuje m.in. zabiegi laserowe, operacje jaskrowe oraz zabiegi usunięcia zaćmy metodą fakoemulsyfikacji. W marcu 2010 roku zespół E. Wylęgały przeprowadził pionierski w Polsce zabieg wszczepienia protezy rogówki wykonanej z tytanu i pleksiglasu.

W 2018 dokonał pierwszego w Polsce przeszczepu uzyskanych w wyniku ekspansji ex vivo autologicznych ludzkich komórek nabłonka rogówki, zawierające komórki macierzyste w ramach badania klinicznego Holoclar^[15]. Jest pionierem wykorzystania ultradźwięków w terapii jaskry^[16].

Swoje prace publikował w czasopismach krajowych i zagranicznych, m.in. w „Ophthalmology", „Cornea", „Investigative Ophthalmology & Visual Science" oraz „European Journal of Ophthalmology"^[17][18][19].

Współautor opracowań:

• Optyczna koherentna tomografia. Atlas schorzeń... (2007, wraz z Dariuszem Dobrowolskim, Sławomirem Teperem i Ewą Wróblewską-Czajką), ISBN 978-83-922010-0-0
• Zabiegi pielęgnacyjno-lecznicze w okulistyce (2008, wraz z Mariolą Bartusek), ISBN 978-83-7509-074-1
• Optyczna koherentna tomografia – tom 1 (wraz z Anną Nowińską i Sławomirem Teperem), ISBN 978-83-61257-33-2
• Zwyrodnienie plamki związane z wiekiem (2011, wraz ze Sławomirem Teperem i Jarosławem Piłatem), ISBN 978-83-61257-49-3
• Choroby rogówki (2014, wraz z Dariuszem Dobrowolskim i Dorotą Tarnawską), ISBN 978-83-61257-98-1
• Cukrzycowa choroba oczu redakcja Edward Wylęgała i Edward Franek, ISBN 978-83-949906-3-3

Członkostwo w organizacjach

Od 1987 roku jest członkiem Polskiego Towarzystwa Okulistycznego (oddział śląski, sekcja rogówkowa)^[1].

Ponadto jest członkiem m.in.: Polskiego Towarzystwa Transplantologicznego (od 2002), Włoskiego Towarzystwa Okulistycznego (od 1991, wł. SOI – Societa Oftalmologica Italiana), Amerykańskiej Akademii Okulistyki (od 1997, ang. American Academy of Ophthalmology, AAO), Amerykańskiego Towarzystwa Chirurgii Zaćmy i Refrakcyjnej (ang. American Society of Cataract and Refractive Surgery, ASCRS), Europejskiego Towarzystwa Chirurgów Zaćmy i Refrakcyjnych (1998) oraz Międzynarodowego Towarzystwa Schorzeń Powierzchni Oka (2001)^[1]. Od 2023 jest członkiem korespondentem wydziału lekarskiego Polskiej Akademii Umiejętności^[20].

Nagrody i wyróżnienia

Jest laureatem Śląskiej Nagrody im. Juliusza Ligonia^[21] oraz Patrymonium Crucis^[22]. Uhonorowany indywidualną nagrodą Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej za wybitne osiągnięcia w dziedzinie mikrochirurgii oka^[23]. W 2022 otrzymał patent Liderów innowacyjności wraz z prof. Anat Loewenstein podczas zjazdu Stowarzyszenia Chirurgów Okulistów Polskich^[24]. W 2018 wyróżniony Platynowym Laurem Umiejętności, przyznanym przez środowiska gospodarcze Śląska i Opolszczyzny^[25]. Podczas XI Międzynarodowego Salonu Fotografii Artystycznej Lekarzy PhotoArtMedica otrzymał brązowy medal i nagrodę specjalną firmy Cooper Vision dla najlepszego autora-okulisty z Polski^[26]. Nagroda godła Teraz Polska jako Promotora ze Sląska w 2025 roku.^[27].Został wybrany jako członek Senatu SUM w kadencji 2024-2028^[8]

Odznaczenia

W 2015 został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski^[28][29]. W 2019 otrzymał Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości. W 2020 za wybitne zasługi dla nauki polskiej, za osiągnięcia w działalności na rzecz rozwoju medycyny i popularyzowanie polskiej myśli naukowej na świecie otrzymał Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski^[30]. W 2024 otrzymał Medal Złoty za Długoletnią Służbę^[31].