Eero Saarinen

Eero Saarinen (ur. 20 sierpnia 1910 w Kirkkonummi, zm. 1 września 1961 w Ann Arbor) – amerykański architekt i projektant wnętrz pochodzenia fińskiego, jedna z najważniejszych postaci amerykańskiej architektury lat 50. XX wieku.

Eero Saarinen

Data i miejsce urodzenia	20 sierpnia 1910 Kirkkonummi
Data i miejsce śmierci	1 września 1961 Ann Arbor
Narodowość	fińska, amerykańska
Uczelnia	Uniwersytet Yale
Nagrody	AIA Gold Medal (pośmiertnie, 1962)
Praca
Budynki	Miller House w Columbus
Projekty	Gateway Arch, główny terminal na terenie portu lotniczego Waszyngton-Dulles, terminal TWA na lotnisku Kennedy’ego w Nowym Jorku, Bell Labs Holmdel Complex

Wnętrze terminalu w porcie lotniczym Dulles w Waszyngtonie

Terminal Trans World Airlines na lotnisku Kennedy’ego w Nowym Jorku

Życiorys

Eero Saarinen urodził się w domu zaprojektowanym przez swego ojca, Eliela, i pełniącym zarazem rolę studia projektowego, zwanym Hvitträsk. Od dzieciństwa dużo rysował oraz rzeźbił. W 1923 Saarinenowie wyemigrowali do Stanów Zjednoczonych, lecz kiedy była okazja, odwiedzali rodzinne strony. Eero Saarinen odbył studia rzeźbiarskie w Paryżu, ale pod koniec 1931 wrócił do Stanów Zjednoczonych i rozpoczął studia architektoniczne na Uniwersytecie Yale (w Yale School of Architecture). W 1934 szkołę ukończył, po czym wraz ze swoim przyjacielem, rzeźbiarzem Carlem Millesem, wyruszył w podróż po Europie i Bliskim Wschodzie. Zwiedził Grecję, Egipt, Syrię, Palestynę, Włochy. W Niemczech poznał szkołę Bauhausu, twórczość Miesa van der Rohego i Ericha Mendelsohna. W Finlandii podziwiał Alvara Aalto, we Francji Le Corbusiera, a w Szwecji Gunnara Asplunda^[1]. Przez pewien okres pracował w Helsinkach przy renowacji XIX-wiecznego Teatru Szwedzkiego. W 1936 powrócił do Bloomfield Hills i zaczął wykładać na Cranbrook Academy of Art, gdzie dziekanem wydziału architektury był jego ojciec. Tam poznał Lily Swann, którą poślubił w 1939. Miał z nią dwójkę dzieci, Erica i Susan^[2]. Jego małżeństwo nie układało się pomyślnie. W 1952 poznał krytyczkę sztuki Aline Bernstein, która została jego drugą żoną w 1954, zaledwie kilka miesięcy po rozwodzie z Lily^[3]. Z drugiego związku miał syna Eamesa. Na początku lat sześćdziesiątych zaczął poważnie chorować. Był coraz słabszy, cierpiał na częste zaniki pamięci. Zmarł w trakcie nieudanej operacji usunięcia guza mózgu^[4].

Twórczość

Współtworzył specyficzny dla Stanów Zjednoczonych, zindustrializowany styl międzynarodowy, wzbogacony o doświadczenia europejskiego modernizmu. Z betonu formował śmiałe, organiczne formy. Wynalazł nowe materiały, które odtąd zaczęły być stosowane w budownictwie, m.in. eksperymentując z materiałami samochodowymi, skonstruował szyby, które odbijały 70% światła słonecznego dobiegającego z zewnątrz, a przyciemniały wnętrze budynku. Stosował porcelanową emalię, którą pokrywał ściany betonowe, stal z naturalną warstwą patyny, nazwaną COR-TEN, dzięki której metal nie ulegał korozji i był zabezpieczony przed opadami atmosferycznymi^[5].

Współpracował z Eamsem nad meblami z giętej sklejki (od 1937). W 1949 poznał polskiego architekta Macieja Nowickiego. Razem wykonali szkice projektowe kampusu Uniwersytetu Brandeisa^[6]. Pracował razem z ojcem aż do jego śmierci, w 1950, po czym przejął jego przedsiębiorstwo.

Od 1950 pracował z Césarem Pellim. Pod koniec lat pięćdziesiątych jego styl ewoluuje ze ścisłego modernizmu ku coraz większej ekspresji, zapowiadając nadejście postmodernizmu^[7].

Główne dzieła

• General Motors Technical Center w Warren (1949–1956)
• Kresge Auditorium w Instytucie Technicznym Massachusetts (1953–1955)
• Północny Kościół Chrześcijański w Columbus (Indiana) (1955-1964)
• budynek IBM w Rochesterze (1956–1958)
• IBM Research Center w Yorktown w Nowym Jorku (1956–1961)
• laboratoria Bell Labs w Holmdel w New Jersey (1957–1962)
• siedziba Deere & Company w Moline (1956–1964)
• budynek ambasady amerykańskiej w Londynie, projektowany z Rosenbergiem, Yorkiem, Mardallem (1955–1960)
• Gateway Arch w St. Louis (1947–1965)
• budynek terminalu TWA (port lotniczy Johna F. Kennedy’ego w Nowym Jorku), najbardziej znany projekt Saarinena, forma zbudowana z parabolicznych kształtów, przypominająca dynamikę rozłożonych skrzydeł (1956–1962)
• port lotniczy Waszyngton-Dulles (1958–1963)