Elektryfikacja kolei

Elektryfikacja kolei – wprowadzenie trakcji elektrycznej na liniach kolejowych^[1]

Pierwszy na świecie pojazd trakcyjny o napędzie elektrycznym z doprowadzeniem energii elektrycznej z izolowanej szyny uruchomiono w 1879 r. na Wystawie Rzemiosł w Berlinie^[2][1].

Elektryfikacja kolei w Polsce

Otwarcie zelektryfikowanej linii warszawskiego węzła kolejowego łączącej Warszawę z Pruszkowem i Otwockiem

Pierwsze elektryczne pociągi w Radomsku (tuż po 1957 r.). Na fotografii lokomotywa elektryczna ET21-45

Osobny artykuł: Elektryfikacja kolei w Polsce.

Początki elektryfikacji na obecnym terenie Polski datować można na 1914 r., kiedy to rozpoczęto elektryfikację Śląskiej Kolei Górskiej. W 1918 r. prof. Roman Podoski przygotował projekt elektryfikacji warszawskiej linii średnicowej, co później rozszerzono na cały węzeł warszawski. Pierwsze 110 km linii elektrycznej oddano do użytku w grudniu 1937 r.^[3]

Liczba eksploatowanych normalnotorowych (łącznie z szerokotorowymi) linii kolejowych w km w Polsce według stanu na 31 grudnia (uwaga na zmianę sposobu liczenia: do 2004 r. dane dotyczą PKP, a od 2005 r. również innych podmiotów będących zarządcami infrastruktury kolejowej) [km]

Rok	Ogółem	Zelektryfikowane		Niezelektryfikowane
		Liczba	Udział	Liczba	Udział
1950	22 500	00 200	00,9%	22 300	99,1%
1960	23 200	01 000	04,3%	22 200	95,7%
1970	23 300	03 900	16,7%	19 400	83,3%
1980	24 400	06 900	28,3%	17 500	71,7%
1990	24 000	11 400	47,5%	12 600	52,5%
1993	23 300	11 500	49,4%	11 800	50,6%
1994	22 900	11 600	50,7%	11 300	49,3%
1995	22 600	11 600	51,3%	11 000	48,7%
1996	22 300	11 600	52,0%	10 700	48,0%
1997	22 300	11 600	52,0%	10 700	48,0%
1998	22 100	11 600	52,5%	10 500	47,5%
1999	21 900	12 000	54,8%	09 900	45,2%
2000	21 600	11 900	55,1%	09 700	44,9%
2001	20 100	12 000	59,7%	08 100	40,3%
2002	20 700	12 200	58,9%	08 500	41,1%
2003	20 300	12 200	60,1%	08 100	39,9%
2004	19 900	12 000	60,3%	07 900	39,7%
zmiana sposobu liczenia
2005	19 800	11 900	60,1%	07 900	39,9%
2006	19 800	11 900	60,1%	07 900	39,9%
2007	19 800	11 900	60,1%	07 900	39,9%
2008	20 000	11 900	59,5%	08 100	40,5%
2009	20 200	12 000	59,4%	08 200	40,6%
2022	19 393	12 126	62,53%	7 267	37,47%

Źródła: ^{[4][5][6][7][8][9][10][11][12][13][14][15]}

Linie kolejowe w Polsce zasilane są napięciem stałym 3 kV DC^[16].

Długość zelektryfikowanych linii kolejowych w Polsce, będących w eksploatacji wszystkich zarządców infrastruktury (zarówno normalnotorowych, jak i szerokotorowych) wyniosła w 2021 r. 12 156 km^[16]. 4078 km stanowiły linie jednotorowe, a 8078 km linie dwutorowe^[16].

Udział linii zelektryfikowanych w ogóle długości eksploatowanych linii w Polsce wyniósł 62,9%^[16].

Długość zelektryfikowanych linii jednotorowych wyniosła 39,2% ogólnej długości linii jednotorowych (10 394 km)^[16]. W przypadku linii dwutorowych udział ten wyniósł 90% (8078 km linii zelektryfikowanych z 8931 km linii dwutorowych)^[16].

W najmniejszym stopniu linie kolejowe zelektryfikowane były w województwie podlaskim – 29,32%, zaś w największym w województwach: śląskim – 92,09% i łódzkim – 91,03%^[16].