Finn Ronne

Finn Ronne (norw. Finn Rønne; ur. 20 grudnia 1899 w Horten, zm. 12 stycznia 1980 w Bethesdzie) – amerykański polarnik pochodzenia norweskiego – syn Martina Rønnego (1861–1932), uczestnika czterech ekspedycji polarnych Roalda Amundsena (1872–1928).

Finn Ronne

Finn Rønne

Data i miejsce urodzenia	20 grudnia 1899 Horten
Data i miejsce śmierci	12 stycznia 1980 Bethesda
Zawód, zajęcie	polarnik
Narodowość	amerykańska
Rodzice	Martin Rønne Maren Gurine Gulliksen
Małżeństwo	Edith „Jackie” Ronne (1919–2009)
Odznaczenia

East Base na Stonington Island – baza RARE w latach 1947–1948.

Zajmował się badaniem Antarktyki, uczestnicząc w dziewięciu wyprawach antarktycznych. Uczestnik drugiej wyprawy Richarda Byrda (1888–1957) na Antarktydę, kierownik ekspedycji badawczej na tereny wybrzeża Morza Weddella (ang. Ronne Antarctic Research Expedition (RARE)) w latach 1947–1948, nadzorował budowę amerykańskiej stacji polarnej Ellsworth, której był komendantem w latach 1956–1958.

Życiorys

Finn Rønne urodził się 20 grudnia 1899 roku w Horten jako jedno z siedmiorga dzieci polarnika Martina Rønnego (1861–1932) i Maren Gurine Gulliksen^[1]. Jego ojciec uczestniczył w czterech ekspedycjach polarnych Roalda Amundsena (1872–1928) – w wyprawie na biegun południowy w latach 1910–1912, w ekspedycji statku „Maud” Północną Drogą Morską w latach 1918–1920 oraz w wyprawach do Svalbardu w 1925 i ponownie w 1926 roku^[2]. Martin Rønne brał również udział w pierwszej ekspedycji Richarda Byrda (1888–1957) na Antarktydę^[2].

Ronne skończył studia inżynieryjne z zakresu budownictwa statków w Horten^[3]. W 1923 roku wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie pracował jako inżynier mechanik, od 1924 roku dla Westinghouse Electric Corporation^[1][3]. W 1929 roku przyjął obywatelstwo amerykańskie^[1]. W 1933 roku, po śmierci ojca, został zaproszony przez Richarda Byrda do udziału w jego drugiej ekspedycji na Antarktydę (1933–1935)^[1]. Ronne wziął udział w wyprawie jako ekspert ds. nart i maszer^[1].

W 1939 roku Ronne zaczął planować własną ekspedycję, a plany te przerodziły się w końcu we wspólną wyprawę z Byrdem, pod kierownictwem Byrda (1939–1941)^[1]. Ronne przyczynił się do wyboru jednej z dwóch lokalizacji baz ekspedycji – East Base na Stonington Island^[3]. Ronne odkrył ok. 1000 mil wybrzeża Antarktyki – wraz z Carlem Eklundem pokonał na saniach w 84 dni 1264 mile Półwyspu Antarktycznego, sporządzając jego mapy^[3]. Ronne i Eklund odkryli m.in. że Ziemia Aleksandra I nie jest częścią Antarktyki, lecz wyspą, co oznaczało, że ekspedycja rosyjska w latach 1919–1921 nie odkryła Antarktyki^[3].

W czasie II wojny światowej Ronne był w United States Navy i odpowiadał za konserwację i naprawy statków, a w 1941 roku został awansowany na stopień porucznika^[1]. Latem 1946 roku przebywał w kanadyjskiej Arktyce i północno-zachodniej Grenlandii, by wybrać lokalizacje dla stacji meteorologicznych oraz bazy lotniczej Thule^[1].

Po wojnie Ronne ponownie zaczął planować własną wyprawę^[1]. Zorganizował prywatne finansowanie ekspedycji, wypożyczył statki i samoloty i zwerbował 23 uczestników^[1]. Ekspedycja badawcza Ronne’a na tereny wybrzeża Morza Weddella (ang. Ronne Antarctic Research Expedition (RARE)) w latach 1947–1948 była ostatnią wyprawą polarną sfinansowaną ze środków prywatnych^[1]. Dwoje uczestników, w tym Ronne, zabrało swoje żony – Edith „Jackie” Ronne (1919–2009) i Jenny Darlington były pierwszymi kobietami, które spędziły zimę na Antarktyce^[1]. Ronne wybrał lokalizację bazy ekspedycji – East Base na Stonington Island^[3]. Zadaniem ekspedycji było rozpoznanie terenu i sporządzenie map^[1].

W latach 1956–1958 Ronne był komendantem amerykańskiej stacji polarnej Ellsworth, której budowę wcześniej nadzorował^[1]. Z bazy dokonywano kolejnych odkryć geograficznych, proklamując kolejne tereny dla Stanów Zjednoczonych – co nie zostało jednak uznane przez społeczność międzynarodową^[1]. W latach 1958–1959 przebywał w argentyńskich stacjach polarnych na zaproszenie argentyńskiej marynarki wojennej^[1]. Ronne był jednym z polarników, którzy odbyli największą liczbę podróży po Antarktyce^[1]. Uczestniczył w dziewięciu wyprawach na Antarktykę, podczas których przejechał na nartach lub saniami ok. 5 800 km, sporządził mapy terenów o powierzchni ponad 10 tys. km² i odkrył obszary wokół Morza Wedella^[4]. W 1961 roku, w 50. rocznicę zdobycia bieguna południowego przez Amundsena i Scotta został zaproszony na uroczystości na biegunie południowym^[1]. W 1963 roku Ronne przeszedł na emeryturę i poświęcił się wykładom i pisaniu artykułów o Antarktyce^[1].

Ronne zmarł w wieku 81 lat w Betshedzie, w Stanach Zjednoczonych^[1].

Publikacje

Ronne napisał setki artykułów o tematyce polarnej i kilka książek^[3], m.in.

• Antarctic Conquest (1949)
• Antarctic Command (1958)
• Ronne Expedition to Antarctica (1970)
• Antarctica, My Destiny (1979)

Odznaczenia

• 1965 – odznaczony Orderem Świętego Olafa^[1]

Upamiętnienie

Jeden z lodowców szelfowych Antarktyki, odkryty przez Ronne’a w 1947 roku, został nazwany na cześć jego żony Edith „Jackie” Ronne – Lodowiec Szelfowy Ronne^[5]. Na cześć rodziny Ronne nazwano cieśninę Ronne Entrance^[6].