Łuskwiak żółty

Łuskwiak żółty (Flammula alnicola (Fr.) P. Kumm.) – gatunek grzybów należący do rodziny podziemniczkowatych (Flammulaceae)^[1].

Łuskwiak żółty

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	podziemniczkowate
Rodzaj	Flammula
Gatunek	łuskwiak żółty
Nazwa systematyczna
Flammula alnicola (Fr.) P. Kumm. Führ. Pilzk. (Zerbst): 82 (1871)

Blaszki młodego owocnika

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji: Flammula, Hymenogastraceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w roku 1821 Elias Fries, nadając mu nazwę Agaricus alnicola. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w roku 1871 Paul Kummer, przenosząc go do rodzaju Flammula^[1].

Ma ponad 20 synonimów. Niektóre z nich^[2]:

• Flammula alnicola (Fr.) P. Kumm. 1871
• Gymnopilus alnicola (Fr.) Murrill 1917
• Pholiota amara (Turconi) Singer 1975
• Pholiota alnicola (Fr.) Singer1951
• Pholiota apicrea (Fr.) M.M. Moser 1967
• Pholiota salicicola (Fr.) Arnolds 1982
• Pholiotina alnicola (Fr.) Singer 1951

Nazwę polską (dla synonimu Pholiota alnicola) nadali w 1983 r. Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda, wcześniej (w 1933 r.) Feliks Teodorowicz opisywał ten gatunek jako płomiennica olchowa^[3]. Wszystkie te nazwy są niespójne z aktualną nazwą naukową.

Morfologia

Kapelusz

Średnica 3–8 cm. U młodych osobników jest półkulisty, potem łukowaty, na koniec płaski. Powierzchnia o barwie słomkowo-cytrynowej do zielonkawożółtej, lub żółtoruda^[4]. W stanie wilgotnym jest śliski i lepki. Zazwyczaj jest nagi, czasami jednak z drobnymi łuskami, zwłaszcza przy brzegu^[5].

Blaszki grzyba

Szeroko przyrośnięte i wykrojone ząbkiem. U młodych owocników żółte lub ciemnożółte i pokryte białawą osłona, szybko jednak zanikającą, u starszych brązowawe lub rdzawobrązowe^[5].

Trzon

Wysokość 4–11 cm, grubość do 1 cm. Posiada delikatną, włóknistą i zanikającą strefę pierścieniową. Jest nagi lub włóknisto-łuskowaty, żółtawy, tylko przy podstawie rdzawobrązowy^[4].

Miąższ

Jasnożółty, bez wyraźnego smaku i zapachu^[5]

Cechy mikroskopowe

Wysyp zarodników rdzawobrunatny. Zarodniki o wymiarach 8-10 × 4-5.5 μm, gładkie eliptyczne, nieco dekstrynoidalne. Brak pleurocystyd, cheilocystydy o wymiarach 22-46 × 3–6 μm, różnie ukształtowane. Strzępki szkieletowe o szerokości 2–4 μm, ze sprzążkami^[5].

Gatunki podobne

Najbardziej podobny jest łuskwiak żółtawy (Pholiota flavida (Schaeff) (Schaeff.) Singer 1951)^[4]. W polskim piśmiennictwie naukowym jest on uznawany za synonim łuskwiaka żółtego^[3][6]. Według Index Fungorum jest to jednak odrębny gatunek. Podobny jest również łuskwiak ognisty (Pholiota flammans), którego kapelusz w całości pokryty jest dużymi, zwieszającymi się z brzegów żółtymi łuskami^[4].

Występowanie i siedlisko

Opisano występowanie tego gatunku w Ameryce Północnej i Europie. W Europie jest szeroko rozprzestrzeniony – występuje od Hiszpanii po Islandię i północne krańce Półwyspu Skandynawskiego^[7]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski podano wiele jego stanowisk^[3].

Rośnie w wilgotnych lasach liściastych typu łęgi, olsy, na terenach zalewowych, w parkach, alejach. Rozwija się na martwym drewnie drzew liściastych; na pniakach, leżących na ziemi zagłębionych w niej kłodach i gałęziach^[4]. W Polsce zanotowano występowanie na drewnie olszy szarej, grabów, wierzb, lip i wiązie pospolitym^[3].