Franz Schmidt (muzyk)

Franz Schmidt (ur. 22 grudnia 1874 w Pressburgu, zm. 11 lutego 1939 w Perchtoldsdorf^[1][2][3]) – austriacki kompozytor, wiolonczelista, pianista i dyrygent^[1][3].

Franz Schmidt

Data i miejsce urodzenia	22 grudnia 1874 Pressburg (ob. Bratysława)
Pochodzenie	austriackie
Data i miejsce śmierci	11 lutego 1939 Perchtoldsdorf
Instrumenty	wiolonczela, fortepian
Gatunki	muzyka poważna
Zawód	kompozytor, wiolonczelista, pianista, dyrygent

Życiorys

Początkowo pobierał lekcje u organisty katedry w Bratysławie nazwiskiem Maher, w 1888 roku przeprowadził się z rodziną do Wiednia^[2]. W latach 1889–1896 uczył się w konserwatorium wiedeńskim u Roberta Fuchsa (teoria i harmonia) oraz Karla Udela i Ferdinanda Hellmesbergera (wiolonczela), studia ukończył z wyróżnieniem^[1]. Był wiolonczelistą Wiener Philharmoniker (1896–1911) oraz orkiestry Opery Wiedeńskiej (1896–1914)^[1]. Od 1901 roku związany był z konserwatorium wiedeńskim, gdzie wykładał początkowo grę na wiolonczeli, a później grę na fortepianie (od 1914) oraz kontrapunkt i kompozycję (od 1922)^[1][2]. Był dyrektorem (1925–1927) i rektorem (1927–1931) konserwatorium^[1]. W 1934 roku Uniwersytet Wiedeński przyznał mu tytuł doktora honoris causa^[1][2]. W 1937 roku otrzymał nagrodę im. Beethovena, przyznawaną przez Preußische Akademie der Künste^[2].

Twórczość

Tworzył w stylu późnoromantycznym, wykorzystując elementy węgierskiego folkloru muzycznego^[1]. W symfoniach, opartych na ludowych melodiach węgierskich, słowiańskich i niemieckich, stosował technikę wariacyjną, łącząc elementy formy sonatowej, ronda, trzyczęściowej ABA i fugi^[1]. W twórczości organowej, wzorowanej na muzyce J.S. Bacha, posługiwał się dawnymi formami: preludium, toccatą, przygrywką chorałową^[1]. Preferował klasyczną polifonię, będąc przeciwnikiem romantycznego orkiestrowego traktowania organów^[1].

Wybrane kompozycje

(na podstawie materiałów źródłowych^[1][2])

Utwory orkiestrowe

• 4 symfonie (I E-dur 1896–1899, II Es-dur 1911–1913, III A-dur 1928, IV C-dur 1932–1933)
• Zwischenspiel aus einer unvollständigen romantischen Oper (1903)
• Konzertante Variationen über ein Thema von Beethoven na fortepian na lewą rękę i orkiestrę (1923)
• Variationen über ein Husarenlied (1931)
• Koncert Es-dur na fortepian na lewę rękę i orkiestrę (1934)
• Fuga solemnis na organy, 6 trąbek, 6 rogów, 3 puzony, tubę basową i kotły (1937)

Utwory kameralne

• 2 kwartety smyczkowe (1925, 1929)

Utwory wokalno-instrumentalne

• oratorium Das Buch mit sieben Siegeln, słowa kompozytora według Apokalipsy św. Jana (1935–1937, wyst. Wiedeń 1938)
• kantata Deutsche Auferstehung (nieukończona, wyst. Wiedeń 1940)

Opery

• Notre-Dame, libretto kompozytor i Leopold Wilk według Victora Hugo (1902–1904, wyst. Wiedeń 1914)
• Fredigundis, libretto Bruno Warden i Ignaz Michael Welleminsky według Felixa Dahna (wyst. Berlin 1932)