Górka Prudnicka

Górka Prudnicka (dodatkowa nazwa w j. niem. Ernestinenberg) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Biała^[4]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Kotliny Raciborskiej, będącej częścią Niziny Śląskiej.

Górka Prudnicka

wieś
Kapliczka-dzwonnica
Państwo	Polska
Województwo	opolskie
Powiat	prudnicki
Gmina	Biała
Liczba ludności (2011)	211[1]
Strefa numeracyjna	77
Kod pocztowy	48-220[2]
Tablice rejestracyjne	OPR
SIMC	0491251
Położenie na mapie gminy Biała Górka Prudnicka
Położenie na mapie Polski Górka Prudnicka
Położenie na mapie województwa opolskiego Górka Prudnicka
Położenie na mapie powiatu prudnickiego Górka Prudnicka
50°26′14″N 17°40′55″E[3]

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.

Według danych na 2011 wieś była zamieszkana przez 211 osób^[1].

Geografia

Położenie

Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 13 km od granicy z Czechami, w zachodniej części Kotliny Raciborskiej. Należy do Euroregionu Pradziad^[5].

Środowisko naturalne

W Górce Prudnickiej panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +8,3 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Górki Prudnickiej wynoszą 612 mm. Dominują wiatry zachodnie^[6].

Nazwa

Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notuje wieś jako kolonię pod polską nazwą Górka, a także niemiecką Ernestinenberg we fragmencie: „Ernestinenberg (Górka)”^[7]. W Spisie miejscowości województwa śląsko-dąbrowskiego łącznie z obszarem ziem odzyskanych Śląska Opolskiego wydanym w Katowicach w 1946 wieś wymieniona jest pod polską nazwą Górka^[8]. W opracowanej w 1971 przez Powiatowy Inspektorat Statystyczny w Prudniku Statystycznej charakterystyce miejscowości w gromadach powiatu prudnickiego, miejscowość została wymieniona pod nazwą Górka Prudnicka^[9].

W historycznych dokumentach nazwę miejscowości wzmiankowano w różnych językach oraz formach: Ernestinenberg, Górka (1845), Ernestinenberg, Górka (1941), Ernestinenberg – Górka Prudnicka, -i -ej, górecki (1947), Górka Prudnicka, -ki -kiej (1980)^[10].

Historia

Centrum wsi

Wieś została założona w pierwszej połowie XIX wieku, co czyni ją najmłodszą w gminie. Po raz pierwszy notowana była w 1845 jako Ernestinenberg. Posługiwała się herbem. Niegdyś było tu miejsce handlu drewnem, a wieś była kolonią robotników. Istniała tu również karczma^[11]. W XIX wieku w Górce Prudnickiej funkcjonował wiatrak holenderski^[12] w kształcie wieży. W 1850 zbudowano w niej murowaną kapliczkę-dzwonnicę^[11].

Górka Prudnicka (Ernestinenberg) wśród miejscowości ziemi prudnickiej na mapie z XIX wieku

Wieś posiadała swoją własną pieczęć, która przedstawiała w polu górę pomiędzy dwoma świerkami, a w otoku napis: GEMEINDE ERNESTINENBERG / KREIS NEUSTADT O/S. (pol. Gmina Górka Prudnicka / Powiat Prudnicki, Górny Śląsk)^[13]. Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 269 mieszkańców Górki Prudnickiej 2 posługiwało się językiem niemieckim, a 267 językiem polskim^[14].

Pieczęć Górki Prudnickiej (1911)

W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Górka Prudnicka znalazła się po stronie wschodniej, w obszarze objętym plebiscytem^[15], w obwodzie nr 8 powiatu prudnickiego^[16]. Do głosowania uprawnionych było w Górce Prudnickiej 225 osób, z czego 123, ok. 54,7%, stanowili mieszkańcy (w tym 119, ok. 52,9% całości, mieszkańcy urodzeni w miejscowości). Oddano 223 głosy (ok. 99,1% uprawnionych), w tym 223 (100%) ważne; za Niemcami głosowało 206 osób (ok. 92,4%), a za Polską 17 osób (ok. 7,6%)^[17]. Podczas III powstania śląskiego, 17-letni Franz Weiss, mieszkaniec Górki Prudnickiej, został rozstrzelany 5 czerwca 1921 przy Kanale Kłodnickim, ponieważ uznano go za polskiego szpiega, gdy próbował przedostać się z Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego do swojej rodzinnej miejscowości^[18].

W latach 1945–1950 Górka Prudnicka należała do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego.

W latach 1945–1954 i 1973–1975 wieś należała do gminy Łącznik^[19][20][21].

W 1949 we wsi znajdował się kotlarz^[22].

Przynależność państwowa i administracyjna

Przynależność polityczno-administracyjna wsi Górka Prudnicka

Okres		Państwo	Jednostka administracyjna
1845–1871		Królestwo Prus	prowincja Śląsk, rejencja opolska, powiat prudnicki
1871–1918		Cesarstwo Niemieckie	Królestwo Prus, prowincja Śląsk, rejencja opolska, powiat prudnicki
1918–1919		Republika Weimarska	Wolne Państwo Prusy, prowincja Śląsk, rejencja opolska, powiat prudnicki
1919–1933			Wolne Państwo Prusy, prowincja Górny Śląsk, rejencja opolska, powiat prudnicki
1933–1938		III Rzesza
1938–1941			Wolne Państwo Prusy, prowincja Śląsk, rejencja opolska, powiat prudnicki
1941–1945			Wolne Państwo Prusy, prowincja Górny Śląsk, rejencja opolska, powiat prudnicki
1945–1946		Rzeczpospolita Polska	Okręg I (Śląsk Opolski)
1946–1950			województwo śląskie, powiat prudnicki, gmina Łącznik
1950–1952			województwo opolskie, powiat prudnicki, gmina Łącznik
1952–1954		Polska Rzeczpospolita Ludowa
1954–1959			województwo opolskie, powiat prudnicki, gromada Pogórze
1959–1973			województwo opolskie, powiat prudnicki, gromada Łącznik
1973–1975			województwo opolskie, powiat prudnicki, gmina Łącznik
1975–1989			województwo opolskie, gmina Biała
1989–1998		Rzeczpospolita Polska
od 1999			województwo opolskie, powiat prudnicki, gmina Biała

Mieszkańcy

Miejscowość zamieszkiwana jest przez mniejszość niemiecką oraz Ślązaków^[23]. Mieszkańcy wsi posługują się gwarą prudnicką, będącą odmianą dialektu śląskiego.

Liczba mieszkańców wsi

• 1871 – 269^[24]
• 1885 – 274^[25]
• 1905 – 267^[26]
• 1910 – 269^[14]
• 1933 – 252^[27]
• 1939 – 693 (razem z Brzeźnicą)^[27]
• 1966 – 256^[28]
• 1998 – 245^[29]
• 2002 – 233^[29]
• 2009 – 215^[29]
• 2011 – 211^[29]
• 2013 – 198^[30]

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest^[31]:

• ruina wiatraka holendra, z XIX w., wypisane z księgi rejestru.

Zgodnie z gminną ewidencją zabytków w Górce Prudnickiej chroniona jest ponadto^[32]:

• kaplica-dzwonnica

Transport

Przystanek autobusowy

W zarządzie Wydziału Drogownictwa Starostwa Powiatowego w Prudniku znajduje się droga powiatowa nr 1206O relacji Biała – Ligota Bialska – Górka Prudnicka – Frącki – Pogórze – Sowin^[33].

Górka Prudnicka posiada połączenia autobusowe z Białą, Głuchołazami, Korfantowem, Opolem, Prudnikiem, Rzymkowicami. We wsi znajduje się jeden przystanek autobusowy^[34].

Transport autobusowy w Górce Prudnickiej obsługiwany był przez PKS Prudnik^[35]. W 2004 prudnicki PKS został sprywatyzowany z udziałem Connex Polska^[36]. W 2008, w wyniku połączenia spółek PKS Connex Prudnik i PKS Connex Kędzierzyn-Koźle, utworzona została spółka Veolia Transport Opolszczyzna^[37], w 2013 przejęta przez Arriva Bus Transport Polska^[38]. W 2019 Arriva wycofała się z Prudnika^[39]. Wówczas organizacją przewozów pasażerskich w Górce Prudnickiej i okolicy zajęły się ościenne PKS-y^[40]. W grudniu 2021 powołano Powiatowo-Gminny Związek Transportu „Pogranicze”, mający na celu poprawę jakości transportu^[41].

Religia

Katolicy z Górki Prudnickiej należą do parafii św. Stanisława Biskupa w Ligocie Bialskiej (dekanat Biała)^[42].

Turystyka

Wjazd do Górki Prudnickiej od strony Brzeźnicy z oznakowaniem tras rowerowych

Oddział PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku ustanowił turystyczną Odznakę Krajoznawczą Ziemi Prudnickiej, którą zdobywa się poprzez zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów w miejscowościach położonych na ziemi prudnickiej, w tym w Górce Prudnickiej^[43].

Szlaki turystyczne

Przez Górkę Prudnicką prowadzi szlak turystyczny:

• Szlakami bociana białego (46,6 km): Biała – Solec – Olbrachcice – Wierzch – Wilków – Rostkowice – Mokra – Łącznik – Brzeźnica – Górka Prudnicka – Ligota Bialska – Biała^[44]

Szlaki rowerowe

Przez Górkę Prudnicką prowadzą szlaki rowerowe^[45]:

• Trasa rowerowa PTTK nr 261-c: Biała – Stare Miasto – Solec – Olbrachcice – Wierzch – Wilków – Rostkowice – Gostomia – Krobusz – Radostynia – Mokra – Łącznik – Brzeźnica – Górka Prudnicka – Ligota Bialska – Biała
• Trasa rowerowa PTTK nr 262-z: Biała – Stare Miasto – Solec – Rostkowice – Gostomia – Nowa Wieś Prudnicka – Urszulanowice – Moszna – Ogiernicze – Łącznik – Chrzelice – Rzymkowice – Pogórze – Frącki – Brzeźnica – Górka Prudnicka – Ligota Bialska – Biała

Bezpieczeństwo

W zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz innych miejscowych zagrożeń w Brzeźnicy i Górce Prudnickiej działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej^[46].

Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 16 Komendy Powiatowej Policji w Prudniku (Posterunek Policji w Białej)^[47].

Teren wsi, jak i całej gminy Biała, położony jest w strefie nadgranicznej w związku z czym Straż Graniczna dysponuje, na tym obszarze, specjalnymi kompetencjami w zakresie bezpieczeństwa^[48]. Gminę Biała obejmuje zasięgiem służbowym placówka Straży Granicznej w Opolu ze Śląskiego Oddziału SG^[49].