Gabriel Fahrenheit

Daniel Gabriel Fahrenheit (ur. 24 maja 1686 w Gdańsku, zm. 16 września 1736 w Hadze^[1][2]) – niemieckojęzyczny fizyk i inżynier, holenderskiego pochodzenia, urodzony w polskim Gdańsku, zawodowo związany głównie z Niderlandami. Wynalazca termometru rtęciowego i twórca skali temperatur używanej w niektórych krajach anglosaskich.

Daniel Gabriel Fahrenheit

Data i miejsce urodzenia	24 maja 1686 Gdańsk, Rzeczpospolita Obojga Narodów
Data i miejsce śmierci	16 września 1736 Haga
Zawód, zajęcie	fizyk, inżynier

Życiorys

Fahrenheit urodził się jako syn kupca Daniela Fahrenheita i jego żony Concordii, z domu Schumann, pochodzącej ze znanego rodu gdańskich przedsiębiorców^[3]. Rodzina Fahrenheitów wywodziła się prawdopodobnie z Hildesheim^[3]. Dziadek fizyka w 1650 r. przybył do Gdańska z Knipawy – jednego z trzech miast wchodzących w skład Królewca^[3].

Daniel Gabriel był najstarszym z piątki dzieci, które dożyły wieku dorosłego^[4]. Po śmierci rodziców w 1701 r.^[1] opuścił Gdańsk i przeniósł się do Holandii, a w roku 1717 osiedlił się w Hadze^[5][6]. Od roku 1718 nauczał chemii w Amsterdamie^[7], zaś w 1724 r. został członkiem Towarzystwa Królewskiego w Londynie^[8]. Zarobkowo zajmował się wyrabianiem termometrów, barometrów oraz wysokościomierzy^[4]. Jako pierwszy zastosował w termometrach rtęć^[9]. W 1725 opracował termometryczną skalę Fahrenheita^[9]. W 1721 opisał zjawisko przechłodzenia wody^[9]. Stwierdził także zależność temperatury wrzenia wody od ciśnienia^[1].

Upamiętnienie

Kamienica Fahrenheita w Gdańsku z lat dzieciństwa

Imię Fahrenheita nosi od lat międzywojennych ulica w Gdańsku-Wrzeszczu^[10], a także tramwaj Pesa Swing 120NaG SWING Gdańskich Autobusów i Tramwajów o numerze bocznym 1015^[11]. Senat Politechniki Gdańskiej, chcąc upamiętnić Fahrenheita, nazwał jego imieniem jeden z uczelnianych dziedzińców^[12].

Fahrenheit jest patronem Szkoły Podstawowej nr 88 w Gdańsku-Świbnie^[13].

Na cześć Fahrenheita w 1976 roku nazwano jego imieniem krater księżycowy, wcześniej znany tylko jako Picard X. Krater ten otrzymał oficjalną nazwę "Fahrenheit"^[14]. Ponadto, na jego honor nazwano również asteroidę 7536, która obecnie jest znana jako "7536 Fahrenheit"^[15].

W 2020 roku został powołany Związek Uczelni w Gdańsku im. Daniela Fahrenheita, FarU, który w przyszłości ma zostać przekształcony w federację uczelni. FarU jest związkiem gdańskich uczelni, utworzonym na wspólny wniosek rektorów: Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, Politechniki Gdańskiej oraz Uniwersytetu Gdańskiego^[16].

Zobacz też

• Areometr Fahrenheita
• Skala Fahrenheita