Hełmówka mszarowa

Hełmówka mszarowa (Galerina hypnorum (Schrank) Kühner) – gatunek grzybów należący do rodziny Hymenogastraceae^[1].

Hełmówka mszarowa

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	podziemniczkowate
Rodzaj	hełmówka
Gatunek	hełmówka mszarowa
Nazwa systematyczna
Galerina hypnorum (Schrank) Kühner Encyclop. Mycol. 7: 194 (1935)

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Galerina, Hymenogastraceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1789 roku Franz de Paula von Schrank, nadając mu nazwę Agaricus hypnorum. Obecną nazwę nadał mu w 1935 roku^[1]. Synonimy^[2]:

• Agaricus bryorum (Fr.) Fr. 1874
• Agaricus hypnorum Schrank 1789
• Agaricus hypnorum var. bryorum Fr. 1821
• Agaricus hypnorum var. hypnophilus Alb. & Schwein. 1805
• Agaricus hypnorum var. infantulus Schulzer 1876
• Agaricus hypnorum ß bryophilus Pers. 1801
• Conocybe bryorum (Fr.) Murrill 1912
• Galera bryorum (Fr.) Sacc. 1887
• Galera calyptrospora Kühner 1926
• Galera hypnorum (Schrank) P. Kumm. 1871
• Galera hypnorum var. bryorum (Fr.) P. Kumm. 1871
• Galera hypnorum var. umbonata Peck 1899

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r., Józef Jundziłł w 1830 r. opisywał ten takson pod nazwą bedłka mszarowa, a Stanisław Chełchowski w 1889 jako hełmówka rokietowa lub bedłka rokietowa^[3].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 0,5–1,5 cm, stożkowato-dzwonkowaty, silnie prążkowany od prześwitujących blaszek. Powierzchnia o barwie od żółtawej do cynamonowobrązowej, w stanie suchym silnie blednąca^[4].

Blaszki

Średnio gęste, lekko przyrośnięte, dość szerokie, ochrowo-brązowe^[5].

Trzon

Walcowaty, żółtobrązowy z białymi włókienkami, na szczycie oszroniony^[4].

Cechy mikroskopowe

Bazydiospory 9–12 × 5,5–7 μm, w widoku z przodu jajowate, w widoku z boku nierównoboczne, ochrowobrązowe, w KOH umiarkowanie dobrze wybarwione, bardzo drobne szorstkie i gładkie z porą rostkową. Podstawki 23–30 × 7–8,5 μm, 4-zarodnikowe, w KOH bezbarwne,. Pleurocystyd brak. Cheilocystydy liczne, 33–54 × 6–9 × 3–5 × 3–4 μm, wrzecionowato-pękate, z wydłużonymi szyjkami i nieco ostrymi lub ostrymi, zmiennymi do tępych wierzchołkami, bezbarwne, cienkościenne. Trama blaszek splątana, żółtawa, nie zmieniająca barwy w KOH, trama kapelusza w KOH jasnoochrowa, jednorodna, epikutis słabo rozwinięte. Sprzążki obecne^[5].

Gatunki podobne

Taksonomia tego gatunku jest niejasna. Zdefiniowany został jako drobny gatunek rosnący wśród mchów. Diagnoza taksonomiczna jest lakoniczna i nie pozwala na pewne odróżnienie go od wielu podobnych gatunków hełmówek. Bardzo podobna jest np. hełmówka pajęczynowata (Galerina sahleri). Haan i Walleyn sugerują, że są to synonimy. G. hypnorum ma zarodniki o rozmiarach (7,5–) 8–10 (–10,5) × (4,5–) 5–5,5 (–6) μm, G. sahleri 10,5–13 × 5,5 × 7 μm^[6].

Występowanie i siedlisko

W Europie jest szeroko rozprzestrzeniony. Występuje także w Ameryce Północnej i Południowej, w Azji i Australii^[7]. W Polsce jest pospolity^[3].

Grzyby mszakolubne^[8]. Siedlisko: lasy iglaste, liściaste i mieszane, torfowiska, polany, mszary. Rośnie wśród mchów. Owocniki pojawiają się od maja do października^[3].