Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Gendarmenmarkt
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Gendarmenmarkt (pol. Rynek Żandarmerii lub Plac Żandarmerii) – plac położony w historycznym centrum Berlina. Uchodzi za najpiękniejszy plac w tym mieście[1]. Pośrodku placu stoi Schauspielhaus (zwany również Konzerthaus), po stronie południowej Katedra Niemiecka (niem. Deutscher Dom), a po północnej Katedra Francuska (niem. Französischer Dom).
Remove ads
Położenie
Plac, mający powierzchnię 3,3 ha znajduje się w historycznej dzielnicy Friedrichstadt i administracyjnej Mitte. Wyznaczany jest przez ulice: Französische Straße od północy, Charlottenstraße od zachodu, Mohrenstraße od południa i Markgrafenstraße od wschodu. Przez plac przebiegają również Jägerstraße i Taubenstraße, które biegną przez plac jako strefy pieszych.
Historia
Podsumowanie
Perspektywa
Plac został założony w 1688 roku za rządów elektora brandenburskiego Fryderyka III, późniejszego pierwszego króla Prus, jako główny rynek we Friedrichstadt[2]. Plac powstał jako Esplanade według planów Johanna Arnolda Neringa, później nazywał się Lindenmarkt, Friedrichstädtischer Markt i Neuer Markt[3][4].
W latach 1736–1782 plac był użytkowany przez regiment wojskowy kirasjerów gens d’arms – funkcjonowały na nim posterunki oraz stajnie. Obecność żandarmerii przyczyniła się do nadania miejscu w 1799 roku nowej nazwy – Gendarmenmarkt[2][4]. W 1773 roku Fryderyk II Wielki nakazał zburzenie stajni[2].
W latach 1701–1705 powstała Katedra Francuska (niem. Französische Friedrichstadtkirche), a w latach 1701–1708 naprzeciwko wzniesiono Katedrę Niemiecką[4]. W 1776 roku pomiędzy kościołami otwarto mały teatr komediowy wzniesiony według planów Johanna Boumana, który w 1787 roku przemianowano na Teatr Narodowy[5].
Po 1777 roku plac zabudowano według planów Georga Christiana Ungera[3]. W latach 1780–1785 gmachy Katedry Francuskiej i Katedry Niemieckiej przebudowano według planów Karla von Gontarda, który dodał wieże z kopułami i portyki[6]. Budowle te nigdy nie pełniły funkcji sakralnych – niemiecka nazwa Dom (pol. „katedra”) nawiązuje do formy architektonicznej z wieżami i kopułą (fr. „dôme”)[6][4].
W 1802 roku w miejscu gmachu teatralnego Boumanna otwarto nowy Teatr Narodowy (niem. Nationaltheater) zbudowany według planów Carla Gottharda Langhansa[5]. Teatr Langhansa mógł pomieścić 2000 widzów, jednak z powodu podłużnego kształtu widowni akustyka była niezbyt dobrej jakości i widzowie nie słyszeli dobrze aktorów[7]. Z uwagi na niezbyt atrakcyjną bryłę teatr często nazywany był „kufrem”[7]. Gmach Langhansa strawił pożar w 1817 roku, a projektem nowego teatru, o lepszych parametrach akustycznych zajął się Karl Friedrich Schinkel[5]. Nowy Schauspielhaus według projektu Schinkla został oddany do użytku w 1821 roku[3]. 10 listopada 1859 roku, w 100. rocznicę urodzin poety rozpoczęła się przed gmachem budowa pomnika Friedricha Schillera[8]. W 1871 roku zaprojektowany przez Reinholda Begasa pomnik został odsłonięty[2]. W latach 1871–1936 część placu przed pomnikiem była nazywana Schillerplatz[9].
W 1936 roku pomnik wraz z terenami zielonymi na placu został usunięty przez władze nazistowskie[4]. Plac pokryto wtedy wielkopowierzchniowymi, kwadratowymi płytami. Takie działanie, poza Gendarmenmarkt zrealizowane również na berlińskich placach Lustgarten i Wilhelmplatz miało na celu zapewnienie terenów do urządzania uroczystości propagandowych[10].
Plac został mocno zniszczony podczas II wojny światowej[3]. W 1946 roku na zrujnowanym po wojnie placu wystąpił Chór Aleksandrowa[11]. W 1950 roku, z okazji obchodów 250. rocznicy istnienia Berlińsko-Brandenburskiej Akademii Nauk przemianowano go na Platz der Akademie (pol. „Plac Akademii”)[1][3]. W tym samym roku w położonej przy ulicy Markgrafenstraße 38 dawnej siedzibie Pruskiego Banku Państwowego (budynek z 1901 roku, zaprojektowany przez Paula Kieschkego) ulokowana została założona w 1946 roku Akademia Nauk NRD[1]. W 1976 roku berliński magistrat zlecił przebudowę placu na intelektualno-kulturalne centrum[12]. W 1991 roku placowi przywrócono nazwę Gendarmenmarkt[3].
Remove ads
Zabytki
Podsumowanie
Perspektywa
Katedra Francuska
Katedra Francuska (niem. Französische Friedrichstadtkirche) została zbudowana w latach 1701–1705 według planów Jeana Cayarta i Abrahama Quesnaya przez wspólnotę hugenotów, którzy po ucieczce z Francji osiedlili się w Berlinie[6]. Świątynię w stylu neoklasycystycznym wzorowano na zniszczonym kościele hugenotów w Saint-Maurice we Francji. Podczas II wojny światowej kościół został zniszczony – ostały się jedynie mury zewnętrzne[6]. Odbudowę kościoła rozpoczęto w 1978 roku, a jego całkowita rekonstrukcja nastąpiła w latach 1981–1987[6]. Obecnie mieści się tu muzeum Hugenotów, restauracja, a na wieży platforma widokowa[6].
Katedra Niemiecka
W latach 1701–1708 naprzeciwko Katedry Francuskiej wzniesiono Katedrę Niemiecką według projektu Martina Grünberga w stylu barokowym. 80 lat później kościół został zburzony i odbudowany w stylu neobarokowym[13]. W latach 1780–1785 Karl von Gontard przebudował budynek, dodając wieżę z kopułą[13]. Katedra została całkowicie zniszczona przez pożar w 1943 roku. Po zjednoczeniu Niemiec kościół został odbudowany w 1993 roku i ponownie otwarty w 1996 roku jako siedziba muzeum niemieckiej historii politycznej.
Schauspielhaus
Schauspielhaus wzniesiono w 1821 roku w miejscu spalonego w 1817 roku Teatru Narodowego (niem. Nationaltheater) Carla Gottharda Langhansa[3]. Nowy teatr powstał według projektu Karla Friedricha Schinkla[3]. Teatr został zniszczony podczas II wojny światowej, a jego odbudowa rozpoczęła się w 1979 roku[3]. Teatr otwarto ponownie jako dom koncertowy w 1984 roku, a w 1994 roku oficjalnie nazwano Konzerthaus[3].
Katedra Niemiecka
Katedra Francuska
Schauspielhaus (Konzerthaus)
Pomnik Friedricha Schillera
Przypisy
Linki zewnętrzne
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads