Gniazdówka czerwonawa

Gniazdówka czerwonawa (Neottiella rutilans (Fr.) Dennis) – gatunek grzybów należący do rodziny Pyronemataceae^[1].

Gniazdówka czerwonawa

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	workowce
Klasa	kustrzebniaki
Rząd	kustrzebkowce
Rodzina	Pyronemataceae
Rodzaj	gniazdówka
Gatunek	gniazdówka czerwonawa
Nazwa systematyczna
Neottiella rutilans (Fr.) Dennis British Cup Fungi & their Allies: 28 (1960)

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Neottiella, Pyronemataceae, Pezizales, Pezizomycetidae, Pezizomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi^[2].

Po raz pierwszy takson ten opisał w 1822 r. Elias Fries, nadając mu nazwę Peziza rutilans. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w roku 1960 Richard William George Dennis^[2].

Ma 15 synonimów. Niektóre z nich:

• Leucoscypha rutilans (Fr.) Dennis & Rifai 1968
• Octospora rutilans (Fr.) Dennis & Itzerott 1973^[3].

Nazwę polską podaje internetowy atlas grzybów^[4].

Morfologia

Owocniki typu apotecjum o szerokości 3–12 mm, kształtu małżowiny, z podobną do trzonu podstawą. Warstwa hymenialna wklęsła, pomarańczowa, brzeg i zewnętrzna część apotecjum pokryta włoskami. Worki 8-zarodnikowe, zarodniki w jednym rzędzie. Askospory elipsoidalne (18–)20–26(–30) x (11–)12–15 µm, ich ornamentacja składa się z często nieciągłych grzbietów tworzących często niekompletną siateczkę. W skrajnych przypadkach grzbiety mogą zostać zredukowane do pojedynczych brodawek^[5].

Występowanie i siedlisko

Występuje w Ameryce Północnej, Europie, Azji i północnej części Ameryki Południowej^[6]. W Polsce M.A. Chmiel w 2006 r. przytoczyła 9 stanowisk^[7], w późniejszych latach podano kilka nowych^[8], a najbardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną^[4].

Owocuje jesienią jako jasnożółto-pomarańczowe „dyski” (apotecja) wśród mchów Polytrichum i pokrewnych^[9]. Ma tendencję do wzrostu wśród mchów, zwłaszcza gatunku Polytrichum, na glebach piaszczystych na wrzosowiskach, pojawiając się jesienią i zimą^[10]. Podobnie jak inne grzyby apotecjowe, górna powierzchnia jest powierzchnią wytwarzającą zarodniki, a ponieważ jest skierowana do góry, zarodniki nie mogą wypaść. Zamiast tego zarodniki są wyrzucane, gdy grzyb jest ruszony; jeśli kielich zostanie mocno uderzony, gdy dojrzeje, chmura zarodników unosi się w postaci cienkiej mgły^[10].