Gołąbek białocytrynowy

Gołąbek białocytrynowy (Russula raoultii Quél.) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)^[1].

Gołąbek białocytrynowy

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	gołąbkowce
Rodzina	gołąbkowate
Rodzaj	gołąbek
Gatunek	gołąbek białocytrynowy
Nazwa systematyczna
Russula raoultii Quél. C. r. Assoc. Franç. Avancem. Sci. 14(2): 449 (1886)
Zasięg
Zasięg w Europie

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Russula, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy opisali go w 1907 r. Lucien Quélet we Francji pod jodłami i nadana przez niego nazwa naukowa jest aktualna^[1]. Synonimy^[2]:

• Russula emetica f. raoultii (Quél.) Singer 1932
• Russula fragilis var. raoultii (Quél.) Jul. Schäff. 1940
• Russula ochroleuca var. raoultii (Quél.) Quél. 1888
• Russula raoultii var. meridionalis Bidaud, in Reumaux, Bidaud & Moënne-Loccoz 1996

W 1991 r. Alina Skirgiełło podała polską nazwę gołąbek Raula, w 2003 r. Władysław Wojewoda uznał ją za nieodpowiednią i zaproponował nazwę gołąbek białocytrynowy^[3].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 2,8–6 cm, początkowo kulisty i dość mięsisty, potem szybko rozłożysty, bardzo kruchy, mniej lub bardziej nieregularny, ze środkiem mocno wklęsłym lub nawet w kształcie spodka. Brzeg zaokrąglony, tępy i często nieregularny, ale mocno falisty, mniej lub bardziej wyraźnie rowkowano- brodawkowaty. Powierzchnia zazwyczaj cytrynowożółta, ale blednąca od brzegu, a przy wilgotnej pogodzie może stać się całkiem blada, biaława, tylko na środku nieco ochrowa lub cyrtrynowa. Skórka dająca się oderwać daleko od brzegu, ale nie do środka, w stanie wilgotnym lepka, trochę szorstka, błyszcząca^[4].

Blaszki

Średnio gęste lub rzadkie (np. w liczbie 4–7 na cm do 1 cm od brzegu), z dość licznymi blaszeczkami, nierozdwojone przy trzonie lub prawie nierozdwojone, z przodu zaokrąglone, przy trzonie wolne i niezaokrąglone, o szerokości 4- 7 mm szerokości, białe, później z lekkim kremowym refleksem. Krawędzie całe i jaśniejsze^[4].

Trzon

Wysokość 3–4 cm, grubość 0,5–1,4 cm, dość mięsisty, cylindryczny, często jednak nieco rozszerzany pod blaszkami i czasem nieco pogrubiony lub zwężony u zakrzywionej podstawy, początkowo pełny, potem trochę pusty i watowaty, często z komorami. Powierzchnia biała, z tendencją do lekkiego szarzenia lub brązowienia, początkowo błyszcząco-satynowa, pod lupą delikatnie pomarszczona ze szklisto-szarawymi liniami kontrastujący z białym tłem^[4].

Miąższ

Dość gruby, ale w kapeluszu kruchy, w trzonie raczej miękki, biały. Ma słaby, kwaśny zapach i wyraźnie cierpki smak. Z gwajakolem reaguje energicznie i szybko, formalina wyraźnie, ale powoli zabarwia miąższ i korę trzonu na różowo^[4].

Wysyp zarodników

Biały^[4].

Cechy mikroskopowe

Podstawki 30–60 × 6–11 µm. Bazydiospory 7–8,4 × 5,7–7 µm, o kształcie od szeroko jajowatego do niemal kulistego, pokryte brodawkami, połączonymi łącznikami, z nielicznymi grzebieniami, hilum widoczne. Cystydy wrzecionowate, 50–85 × 7–13 µm, w sulfowanilinie czerniejące. Dermatocystydy bez przegród^[5]. Pod skórką duże i liczne przewody mleczne, w miąższu bardzo duże sferocyty (o średnicy 40–50 µm)^[4].

Gatunki podobne

Bardzo podobny jest gołąbek słoneczny (Russula solaris), który także ma brodawkowato-siateczkowate zarodniki, ale ich wysyp jest kremowy, ponadto ma barwę raczej szarawą, niż żółtą^[4].

Występowanie i siedlisko

Występuje w Ameryce Północnej, Europie i Azji. Najwięcej stanowisk podano w Europie i jest tutaj szeroko rozprzestrzeniony^[6]. W Polsce do 2003 r. jedyne stanowisko podała Alina Skirgiełło w 1991 r.^[3], ale w późniejszych latach podano następne^[7].

Naziemny grzyb mykoryzowy, występujący w lasach liściastych i mieszanych^[5].