Google Mobile Services

Google Mobile Services (GMS) – pakiet własnościowych aplikacji i usług Google przeznaczony dla urządzeń z systemem Android. Jest licencjonowany producentom sprzętu i zwykle dostarczany jako oprogramowanie preinstalowane na urządzeniach spełniających wymagania programu zgodności Androida oraz warunki licencyjne Google^[1][2].

Ikona systemu Android

GMS nie jest częścią projektu AOSP (ang. Android Open Source Project) i nie jest udostępniany na licencji otwartego oprogramowania. Obejmuje m.in. Sklep Google Play (ang. Google Play Store) oraz komponenty usługowe (w tym Google Play services) dostarczające API i funkcje systemowe wykorzystywane przez aplikacje oraz usługi Google i podmiotów trzecich^[3][4].

Zakres i skład

GMS obejmuje zestaw aplikacji użytkowych oraz komponentów usługowych, których konfiguracja może zależeć od rodzaju urządzenia, regionu i uzgodnień licencyjnych z Google^[1][4]. Do najczęściej wymienianych elementów pakietu należą m.in.:

• aplikacje i usługi użytkowe (np. Sklep Google Play, wyszukiwarka Google, Chrome, YouTube, a także wybrane inne aplikacje Google dostarczane w ramach pakietów instalacyjnych lub umów dystrybucyjnych)^[1];
• Google Play services – komponent systemowy dostarczający mechanizmy bezpieczeństwa i niezawodności, funkcje urządzenia oraz zestaw API dla deweloperów, aktualizowany niezależnie od pełnych aktualizacji systemu operacyjnego^[3][5].

GMS a Google Play services (rozróżnienie pojęć)

GMS (Google Mobile Services) to kolekcja aplikacji i interfejsów API Google dla urządzeń z Androidem (m.in. wyszukiwarka Google, Chrome, YouTube, a także Sklep Google Play)^[6]. Google Play services jest natomiast odrębnym komponentem usługowym („core system software”) dołączanym do Androida, który łączy aplikacje z innymi usługami Google i udostępnia część funkcji/API wykorzystywanych przez aplikacje^[7][5]. Pojęć tych nie należy stosować zamiennie^[7].

Licencjonowanie i wymagania zgodności

AOSP stanowi otwartą bazę systemu Android, która może być wykorzystywana przez producentów na zasadach licencji otwartego oprogramowania, natomiast dystrybucja GMS wymaga odrębnych umów licencyjnych i spełnienia wymogów zgodności (np. przejścia testów kompatybilności oraz spełnienia kryteriów programu zgodności Androida)^[2][4]. W praktyce w ekosystemie Androida funkcjonowały i funkcjonują różne typy porozumień regulujących preinstalację i dystrybucję aplikacji Google, w tym umowy dotyczące dystrybucji aplikacji mobilnych, licencjonowania wybranych aplikacji oraz zobowiązań kompatybilności, opisywane m.in. w dokumentach publicznych i analizach regulatorów^[4][8].

Zmiany modelu licencjonowania w Europejskim Obszarze Gospodarczym

W odpowiedzi na decyzję Komisji Europejskiej dotyczącą praktyk związanych z Androidem Google ogłosiło w 2018 roku zmiany w warunkach licencjonowania aplikacji Google w EOG, w tym wprowadzenie odpłatnych opcji licencji dla pakietów obejmujących m.in. Sklep Google Play oraz rozdzielenie niektórych elementów (np. wyszukiwarki Google i przeglądarki Chrome) w ramach odrębnych licencji regionalnych^[9][10].

Zalety i zastosowania

Wskazuje się, że obecność GMS (w tym Google Play services) może:

• ułatwiać dostęp do ekosystemu aplikacji poprzez oficjalny sklep i mechanizmy dystrybucji aktualizacji aplikacji oraz komponentów usługowych^[1][3];
• dostarczać funkcje bezpieczeństwa i ochrony (np. skanowanie aplikacji przez Play Protect), a także mechanizmy ograniczania nadużyć i oszustw w aplikacjach^[11][12];
• zapewniać deweloperom zestaw API i bibliotek, które mogą upraszczać implementację wybranych funkcji (np. mapy, lokalizacja, integracje usług Google, komunikacja push), przy czym zakres tych API jest rozwijany i aktualizowany^[3][5].

Wady, ryzyka i zagrożenia

W dyskusjach dotyczących GMS wskazuje się m.in. na:

• zależność od własnościowych komponentów – część funkcji i API jest dostarczana przez zamknięte oprogramowanie Google, co może ograniczać możliwość niezależnego rozwoju alternatywnych dystrybucji Androida oraz utrudniać pełną kompatybilność aplikacji na urządzeniach bez GMS^[13][8];
• kwestie prywatności i przetwarzania danych – Google opisuje, że Google Play services zbiera dane niezbędne do realizacji funkcji urządzenia, a zakres zbierania może się różnić w zależności od konfiguracji^[3]; tematyka łączenia danych i przejrzystości polityk prywatności Google była także przedmiotem krytyki i działań organów ochrony danych osobowych w Europie^[14];
• ryzyko ograniczeń funkcjonalnych na urządzeniach niecertyfikowanych – część mechanizmów (np. weryfikacja integralności urządzenia wykorzystywana przez niektóre aplikacje) może odwoływać się do kryterium „urządzenia certyfikowanego” i sygnałów integralności, co bywa wskazywane jako czynnik wpływający na dostępność usług lub działanie wybranych aplikacji na urządzeniach bez GMS lub z nieoficjalnym oprogramowaniem^[12][3];
• potencjalne skutki dla konkurencji – regulatorzy antymonopolowi analizowali umowy i warunki wiązane z preinstalacją aplikacji Google oraz ograniczeniami dla producentów i dystrybutorów, wskazując możliwe negatywne skutki dla konkurencyjnych usług (np. wyszukiwarek, przeglądarek lub sklepów z aplikacjami)^[9][4].

Kontrowersje i działania regulacyjne

Unia Europejska

W 2018 roku Komisja Europejska nałożyła na Google karę za praktyki uznane za nadużycie pozycji dominującej związane m.in. z warunkami licencjonowania i dystrybucji aplikacji Google na urządzeniach z Androidem^[9]. W 2022 roku Sąd Unii Europejskiej w dużej części utrzymał ustalenia Komisji, obniżając jednak wysokość kary; sprawa była następnie przedmiotem dalszych etapów postępowania przed Trybunałem Sprawiedliwości UE, w tym opinii rzecznika generalnego z 2025 roku^[15][16].

Indie

W 2022 roku Competition Commission of India (CCI) wydała decyzję dotyczącą praktyk związanych z Androidem, wskazując m.in. na warunki preinstalacji pakietu aplikacji Google (GMS) i powiązanych zobowiązań producentów urządzeń^[17][18].

Brazylia

W 2025 roku brazylijski organ ochrony konkurencji CADE informował o zawarciu porozumienia z Google w postępowaniu dotyczącym praktyk związanych z systemem Android, na warunkach określonych w porozumieniu typu cease and desist (termo de compromisso)^[19].

Dostępność i alternatywy

Obecność GMS na urządzeniu z Androidem zależy od decyzji producenta o licencjonowaniu pakietu oraz od spełnienia wymagań programu zgodności (w tym uzyskania statusu certyfikacji Play Protect)^[20][21]. Urządzenia bez certyfikacji (np. część urządzeń zmodyfikowanych) mogą nie mieć dostępu do aplikacji Google, w tym do Sklepu Google Play, a także mogą napotykać ograniczenia w działaniu wybranych aplikacji korzystających z mechanizmów weryfikacji integralności^[20][12].

Uwarunkowania regionalne i rynkowe

Na części rynków (np. w Chinach kontynentalnych) usługi Google bywają niedostępne, przez co urządzenia przeznaczone na ten rynek często korzystają z alternatywnych sklepów z aplikacjami i ekosystemów usług zamiast GMS^[22][23]. Przyczyną braku GMS mogą być też ograniczenia handlowe i regulacyjne dotyczące wybranych producentów, co bywało wskazywane jako impuls do rozwoju alternatywnych ekosystemów usług mobilnych (np. Huawei Mobile Services)^[24].

Alternatywne ekosystemy i sklepy z aplikacjami

W przypadku urządzeń bez GMS (lub użytkowników, którzy nie chcą korzystać z usług Google) stosowane są różne alternatywy dotyczące dystrybucji aplikacji i usług:

• HUAWEI Mobile Services (HMS) i AppGallery – własnościowy pakiet usług i API rozwijany przez Huawei oraz powiązana platforma dystrybucji aplikacji, wykorzystywane na urządzeniach tej marki jako element ekosystemu zastępującego część funkcji kojarzonych z GMS^[25][26][27];
• Galaxy Store – sklep z aplikacjami i treściami cyfrowymi dostarczany przez Samsung na urządzeniach Galaxy, funkcjonujący obok Sklepu Google Play^[28];
• F-Droid – społecznościowy katalog i repozytorium aplikacji wolnego i otwartego oprogramowania (FOSS) dla Androida^[29][30];
• Aurora Store – nieoficjalny, otwartoźródłowy klient umożliwiający pobieranie aplikacji ze Sklepu Google Play, opisywany jako rozwiązanie działające także na urządzeniach bez Google Play services (lub z jego zamiennikami, np. microG)^[31];
• Amazon Appstore – zewnętrzny sklep z aplikacjami utrzymywany przez Amazon; Amazon informuje, że od 20 sierpnia 2025 roku Appstore nie będzie już wspierany na standardowych urządzeniach z Androidem, przy jednoczesnym utrzymaniu go jako domyślnej platformy m.in. dla Fire OS (np. Fire TV i Fire Tablets)^[32][33].

Zamienniki usług Google na urządzeniach bez GMS

W praktyce alternatywy dotyczą nie tylko sklepu z aplikacjami, ale również warstwy usługowej, z której korzystają aplikacje. Przykładem jest microG – wolne oprogramowanie stanowiące reimplementację części API Google Play services, projektowane w celu uruchamiania aplikacji zależnych od usług Google na systemach i dystrybucjach Androida, gdzie komponenty Google nie są dostępne^[34][35]. Niezależnie od powyższego, część projektów systemowych akcentuje możliwość instalowania aplikacji Google w modelu ograniczającym ich integrację z systemem (np. w postaci „sandboxed Google Play”), co bywa przedstawiane jako podejście pośrednie między pełnym brakiem GMS a standardową dystrybucją usług Google^[36].

Instalacja aplikacji spoza sklepów

Android umożliwia instalację aplikacji także poza oficjalnymi sklepami (np. przez ręczne instalowanie plików APK), jednak Google wskazuje na ryzyko bezpieczeństwa związane z taką dystrybucją i podkreśla rolę mechanizmów ochronnych, takich jak Google Play Protect^[37]. W 2025 roku Google ogłosiło plan wdrożenia dodatkowych wymogów weryfikacji tożsamości deweloperów dystrybuujących aplikacje poza Sklepem Google Play, z etapem early access uruchamianym w 2025 roku i wdrożeniem od 2026 roku (początkowo w wybranych krajach)^[38][39][40].

Usuwanie lub ograniczanie działania GMS

Sformułowanie „usunięcie GMS” bywa używane w dwóch znaczeniach:

1. ograniczenie lub usunięcie wybranych aplikacji Google wchodzących w skład GMS (np. Sklep Google Play i inne aplikacje preinstalowane, o ile producent na to pozwala)^[6];
2. ograniczenie lub usunięcie komponentów usługowych powiązanych z ekosystemem Google, z których kluczowym jest Google Play services, stanowiący odrębny element systemu^[7].

Google wskazuje, że Google Play services nie można zmusić do zatrzymania ani odinstalować standardowymi metodami dostępnymi w systemie^[7]. Informacja ta nie dotyczy automatycznie wszystkich elementów pakietu GMS, ponieważ GMS obejmuje także aplikacje użytkowe, których możliwość wyłączenia lub usunięcia może zależeć od producenta i konfiguracji urządzenia^[6].

W dyskusjach o prywatności w systemie Android podnosi się kwestię zakresu danych przetwarzanych przez komponenty ekosystemu Google, w szczególności przez Google Play services. Według opisu Google usługa ta na certyfikowanych urządzeniach zbiera dane w celu zapewnienia funkcji systemowych i usług; wskazano m.in. że zbieranie ograniczonych podstawowych informacji (np. adresu IP) jest potrzebne do dostarczania treści, a producenci urządzeń zapewniają Google Play services uprawnienia dostępu do określonych danych (np. lokalizacji i kontaktów) dla realizacji funkcji^[41].

„Odinstalowanie dla użytkownika” i narzędzia ADB

W warstwie administracyjnej Androida istnieją polecenia pozwalające odinstalować pakiet jedynie dla wskazanego użytkownika systemu. Dokumentacja AOSP opisuje m.in. polecenie adb uninstall --user <userId>, które odinstalowuje pakiet dla określonego użytkownika, odróżniając je od odinstalowania bez flagi --user (dla wszystkich użytkowników)^[42]. Rozwiązanie tego typu jest czasem wskazywane jako metoda ograniczenia obecności wybranych komponentów w profilu użytkownika, jednak nie musi oznaczać usunięcia ich z partycji systemowej i może wiązać się z utratą funkcji zależnych od elementów GMS lub Google Play services^[42][7].

Zmiana oprogramowania systemowego i podejścia „bez GMS”

W praktyce najdalej idące podejście polega na użyciu dystrybucji Androida, która nie dołącza usług Google domyślnie, a komponenty Google (jeśli w ogóle) są instalowane opcjonalnie jako osobne pakiety. W ekosystemie nieoficjalnych dystrybucji Androida funkcjonują zewnętrzne paczki aplikacji Google („GApps”) przygotowywane jako oddzielne zestawy do instalacji po wgraniu systemu^[43]. Spotyka się też podejścia, w których aplikacje Google są instalowane na żądanie i mają działać jako zwykłe aplikacje w piaskownicy (np. „sandboxed Google Play”)^[36].

Konsekwencje usuwania lub ograniczania GMS

Ograniczanie lub usuwanie elementów powiązanych z GMS może skutkować zmianą statusu certyfikacji urządzenia oraz ograniczeniami w dostępie do aplikacji i aktualizacji. Google wskazuje, że tylko urządzenia Play Protect Certified są uprawnione do dołączania aplikacji Google (w tym Sklepu Google Play), a brak certyfikacji oznacza brak rekordu wyników testów zgodności w Google^[44]. Ponadto część aplikacji może weryfikować „integralność” środowiska uruchomieniowego i oczekiwać działania na „certyfikowanym” urządzeniu oraz instalacji aplikacji z Google Play; Play Integrity API jest opisywane jako mechanizm pozwalający sprawdzić m.in., czy aplikacja pochodzi z Google Play i czy działa na certyfikowanym urządzeniu z Androidem^[12].