Gronkowce

Gronkowce, stafilokoki, stafylokoki (łac. Staphylococcus, od gr. σταφυλή, staphylē, czyli grona, i κόκκος, kókkos, czyli ziarenko) – rodzaj bakterii zaliczanych do grupy bakterii Gram-dodatnich. Morfologicznie są one ziarenkowcami występującymi w skupiskach przypominających grona, będących wynikiem podziałów w wielu płaszczyznach. Prawie wszystkie gatunki Staphylococcus są względnymi beztlenowcami (to znaczy rosną w warunkach zarówno tlenowych, jak i beztlenowych).

Gronkowce

Gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus) w barwieniu metodą Grama
Systematyka
Domena	bakterie
Typ	Firmicutes
Rodzaj	Gronkowce
Nazwa systematyczna
Staphylococcus

Gronkowiec złocisty

Systematyka gronkowców

Koagulazododatnie

• Staphylococcus aureus ssp. aureus
• Staphylococcus aureus ssp anaerobius
• Staphylococcus intermedius
• Staphylococcus hyicus
• Staphylococcus schleiferi

Bakteriami typowo koagulazododatnimi (wytwarzającymi koagulazę) są szczepy należące do Staphylococcus aureus^[1]. Gronkowiec złocisty jest głównym gatunkiem chorobotwórczym człowieka i jest odpowiedzialny za wiele ciężkich zakażeń^[2]. Zakażenia nim można podzielić na:

• choroby skóry
• choroby układu oddechowego
• choroby układu moczowego
• choroby przewodu pokarmowego
• posocznice i ropowice
• zapalenia ropne stawów
• zapalenie sutków
• zapalenie szpiku i kości
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
• chorobę Rittera
• zespół wstrząsu toksycznego^[3].

Koagulazoujemne

Wśród gronkowców koagulazoujemnych wyróżnia się:

wrażliwe na nowobiocynę

• Staphylococcus epidermidis
• Staphylococcus haemolyticus
• Staphylococcus capitis
• Staphylococcus hominis
• Staphylococcus warneri
• Staphylococcus saccharolyticus
• Staphylococcus hyicus
• Staphylococcus auricularis
• Staphylococcus simulans

oporne na nowobiocynę

• Staphylococcus saprophyticus
• Staphylococcus sciuri
• Staphylococcus cohnii
• Staphylococcus xylosus
• Staphylococcus lentus.

Niektóre gronkowce koagulazoujemne stanowią prawidłową florę człowieka, na przykład Staphylococcus epidermidis, który może czasami wywoływać zakażenia protez, oraz Staphylococcus saprophyticus, który powoduje zakażenia dróg moczowych u młodych kobiet.

Inne gatunki u człowieka nie odgrywają znaczącej roli, ale niektóre mają znaczenie w weterynarii.

Diagnostyka i leczenie zakażeń gronkowcowych

Gronowce mogą być hodowane na prostych pożywkach, na przykład Chapmana lub Bairda-Parkera, w zwykłych warunkach.

Do antybiotyków przeciwgronkowcowych należą:

• chloramfenikol – maść
• mupirocyna – maść
• cefadroksyl – antybiotyk w postaci granulatu do sporządzenia zawiesiny, kapsułek, tabletek powlekanych
• spiramycyna – antybiotyk w tabletkach
• klindamycyna – antybiotyk w postaci granulatu do sporządzenia zawiesiny^[4] lub w postaci roztworu do iniekcji^[4].

Niektóre nowe fagotypy są odporne na penicylinę i tetracykliny.